ИНТЕЛЛИГИБЕЛДҮҮ

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search

ИНТЕЛЛИГИБЕЛДҮҮ (лат. intel-ligibilis – түшүнүлгөн, ойлонулган, ойдогу) – дүйнөгө таан­дык нерселерди интеллекттин же акыл-эстин жардамы аркасында гана түшүнүү. И. дүйнө деп рухий чындыкты чагылдырган идеялардын, идеалдардын, образдардын ж-а түшүнүктөрдүн дүйнөсү айтылат. И. Канттын пикири б-ча И-лүк – сезимдер аркылуу эмес, акыл-эс м-н гана түшүнүүгө мүмкүн болгон нерселер. И. Кант­тын философиясында нукура акыл (чистый ра­зум). И. дүйнөгө жаратылыштын кубулушу бо­луп эсептелген физ. нерселерди киргизбейт, ал эми тажрыйбалык акыл-эс (практический ра­зум) адамдын жүрүм-турумунун негизин түзгөн идеалдуулуктардын баарын И. дүйнөгө кир­гизет.