ИНСАН

ИНСАН , с а я с а т т а г ы и н с а н – 1) өзүнө тиешелүү интеллектуалдык, эмоциялык, эрктик жекече белгилери ж-а сапаттары бар адам; 2) адам мамилелеринин ж-а аң-сезимдүү иш­кердүүлүктүн субъекти катары; 3) адамды коом­дун мүчөсү же калктын бөлүгү катары мүнөз­дөөчү социалдык маанилүү белгилердин турук­туу системасы. Саясаттагы И. төмөнкүлөрдү камтыйт: И-дын саясий баалуулуктарга багыт алуусунда ж-а саясий жүрүм-турумунда көрү­нүүчү жекече социалдык, биол., психика-фи­зиол. ж-а руханий сапаттар; адам тарабынан саясий мамилелерге кандайдыр бир социалдык топтун таптык, этностук, кесиптик, конфессия­лык, демогр. ж. б. өкүлчүлүк кылуусу; жаран катары, коомдук саясий уюмдун мүчөсү катары белгилүү бир социалдык саясий статуска ээ бол­гон салыштырмалуу өз алдынчалык ж-а ар кан­дай деңгээлдеги активдүүлүктүн, ишмердүүлүктүн бүтүндүгү. И. саясаттын субъектилеринин алгач­кысы болуп эсептелет. Саясий субъект катары И. коомдогу саясий процесстерге ж-а саясий бийликке таасир тийгизүү м-н төмөндөгүдөй не­гизги түрлөрдөн турат: саясатты танган, сая­сий процесстерден четтеген ж-а өзүнүн саясатка катышуусуна терс мамиле кылган адам – пас­сивдүү И.; саясатка болгон кызыкчылыгы аз, ага кээде эле катышкан же анын маанисин жакшы түшүнбөй туруп, үстүртөдөн сындаган И. жаран – коомдук уюмдун мүчөсү; коомдук кыймылдын катышуучусу, саясий практиканын чөйрөсүнө катышкан, шарттуу түрдө кошулган И. коомдук, коомдук-саясий ишмер, саясий иш­мердүүлүктү өзүнүн негизги иши кылып алган профессионал саясатчы; саясий жетекчи, эң жогорку деңгээлде уюмдашкан, идеялык, фор­малдык же формалдык эмес лидер. И-дын сая­сатка катышуусу анын саясий билими, мад-ты ж-а саясий социалдашуусунун даражасы м-н шартталат.

Ш. Мусакожоев.