ИНЖЕНЕРДИК ГЕОЛОГИЯ
ИНЖЕНЕРДИК ГЕОЛО́ГИЯ – геологиянын имараттарды ж-а түрдүү курулуштарды (жол, көпүрө, канал, суу сактагыч ж. б.) куруу иштерин изилдей турган тармагы. Жердин үстүңкү кыртышынын геол. шарттарын – кыртыштын сапатын, гидрогеол. абалын, рельефин, сейсм кыймылдардын таасирин, тоо тектердин курамын, түзүлүшүн, текстурасын ж-а физ.-мех. касиеттерин изилдөө; курулуш м-н табияттын бири-бирине тийгизген таасиринен келип чыккан процесстер м-н кубулуштарды болжолдоо ж-а алардын зыяндуулугуна каршы чараларды иштеп чыгуу. И. г. курулуш башталардын алдында имарат ж. б. тургузулуучу жердин табигый геол. шарттарын, курулушту тургузуу ж-а аларды пайдалануу учурунда тоо тектерде болуучу өзгөрүүлөрдү изилдейт. Азыркы мезгилде бир да курулуш И. г-лык изилдөөсүз башталбайт. И. г. изилдөөлөрдүн натыйжасында курулуштарды жайгаштыруунун эң ыңгайлуу жерин, алардын ишенимдүү констр. материалдарын ж-а жумуштарды жүргүзүү жолдорун аныктайт. И. г. бир нече атайын тармактарга бөлүнөт: кыртыш таануу (грунтоведение) – тоо тектери м-н кыртышты, инж. курулуштарды тургузуучу жайды, табигый курулуш материалын чөйрө катары изилдейт; кыртыш механикасы – кыртыштын туруктуулугун, бекемдигин изилдейт; геол. процесстерди изилдөө – инж. геодинамика, аймактык И. г.; атайын – курулуш, жол, аскердик И. г.; жер астындагы суулардын курулушка тийгизген таасирин инж. гидрогеология изилдейт. Кийинки мезгилде тоң таануу,
лёсс таануу, деңиз И. г-сы, инж. сейсмология сыяктуу тармактары чоң мааниге ээ болууда. И. г. гидрогеол., геокриология, нефть геологиясы сыяктуу илимдер м-н тыгыз байланыштуу. И. г. өзүнүн изилдөөлөрүндө геол., геофиз. ж-а физика м-н химиянын ыкмаларын кеңири колдонот. 1968-ж. Прагада болгон Эл аралык геол. конгресстин 23-сессиясында инженер-геологдордун Эл аралык ассоциациясы уюштурулган. Кырг-нда И. г-лык изилдөөлөрдү КР УИА-нын Геология ин-тундагы гидрогеология ж-а инж. геология бөлүмү, о. э. КР мамл. долбоорлоо ин-ттары ишке ашырат.
Ад.: Маслов Н. Н., Котлов М. Ф. Инженерная геология. М., 1971.