ИНДУКЦИЯЛУУЛУК
ИНДУКЦИЯЛУУЛУК – электр тизмегинин магниттик касиетин мүнөздөөчү физ. чоңдук. Контур аркылуу өткөн ток анын айланасында магнит талаасын пайда кылат. Контурду кесип өтүүчү магниттик агым Ф электр тогуна I түз пропорциялаш: Ф=LI. Пропорциялаштык коэфф-и L – И. же контурдун өздүк индукциясынын коэфф-и деп аталат. И. контурдун чоңдугуна ж-а анын геом. формасына, о. эле чөйрөнүн магниттик өткөрүмдүүлүгүнө көз каранды. И. бирдиктердин эл аралык системасында (СИ) генри (Гн) м-н ченелет, ал эми СГС системасында И. узундук ченине ээ. Ошондуктан И. бирдиги сантиметр м-н өлчөнөт (1 Гн=109 см). И. аркылуу контурдагы ток өзгөргөндө андагы пайда болуучу өздүк индукциянын ЭКК төмөнкүчө туюнтулат: ε = −L ∆I ∆t ∆I , мында – ∆t ток күчүнүн өзгөрүү ылдамдыгы. И. токтун магнит талаасынын энергиясын аныктайт: W=LI2/2 /2. Бул формуланы механикадагы нерсенин кинетикалык энергиясы м-н салыштыруудан, массанын электр-динамикалык окшоштугу И. экени көрүнүп турат. Демек, И. – токтун инерциялык касиетин аныктоочу чоңдук. И-ту көбөйтүү үчүн темир өзөкчөлүү чыгырыктар колдонулат.