АРМЯНДАР
АРМЯНДАР--(өздөрүн хай деп аташат) – улут, Армян Респ-нын негизги калкы. Тоолуу Kapaбахта, Грузияда, о. эле 70тен ашык өлкөдө: Россия, АКШ, Франция, Иран, Сирия, Ливан, Түркия, Аргентина, Украина, Өзбекстан, Түркмения, Болгария, Канада, Ирак ж. б-да. жашашат. Жалпы саны 7–15 млн киши, анын 3 млну Арменияда (2012), Кырг-нда 1283 киши (2006). Армян тилинде сүйлөшөт, негизинен монофисттик христиандар, о. эле католиктер, протестанттар да бар. А. түн. чыгыш Кичи Азиянын байыркы калкы.
Б. з. ч. 16–15-к-дагы хетт жазууларында Арматана, кийинчерээк (б. з. ч. 14–13-к.) Хайаса деп аталат. Ассириялыктар А-ды у р м е дешкен. А-дын биригүүсү узак убакытка созулуп, негизинен б. з. ч. 4-к-да аяктаган. А-дын этностук негизин урарт, хай, армян уруулары түзгөн. 301-ж. христиан динин кабыл алышкан. 19-к-дын аягында улут болуп түзүлүп, андан ары өнүккөн. А. негизинен дыйканчылык, мал чарбачылык менен кесип кылышып, глхатун-жер төлөдө, 19-к-дын аягынан бетон жана таштан салынган бир жарым же эки кабаттуу үйлөрдө жашашкан. А. көйнөк, кенен шым, архалук, чухи черкеска кийишип, белдерине кур тагынышкан, аялдар алжапкыч тагынып, баштарына жамынма салынган, эркектер тери же кийизден жасалган баш кийимдерди кийишкен. Тамак-ашы негизинен дан, сүт, эт азыктары.