«АЙЧҮРӨК» операсы

«АЙЧҮРӨК» – алгачкы кыргыз улуттук опе­расы. Операнын музыкасын В. Власов, А. Мал­дыбаев, В. Фере, либреттосун Ж. Турусбеков, Ж. Бөкөнбаев, К. Маликов жазган. Лирикалык­ эпикалык бул опера 1939-ж. кыргыз музыкалык театрында коюлган. Башкы ролдорду алгач аткаргандар: С. Кийизбаева (Ай­чүрөк), Ж. Сады­ков (Семетей), А. Малдыбаев (Күл­чоро), М. Махму­това (Чачыкей), А. Куттубаева

«Айчүрөк» операсы. Айчүрөк – СССР эл артисти С. Кийиз­баева.

(Калыйман), А. Боталиев (Чынкожо), К. Эшим­беков (Толтой). Режиссёрлору – А. Куттубаев, В. Васильев, хормейстери – П. Меркулов, ба­летмейстер – Н. Холфин, сүрөтчүсү – Я. Штоф­фер, дирижёру – В. Целиковский. Операнын сюжети бири бирине карама‑каршы турган эки күчтүн күрөшүнө негизделген. Операнын музыкалык драматургиясын түзүүдө композиторлор кыргыз эпосторун аткаруудагы салттык обондордун, элдик ырлар менен күүлөрдүн жана жалпы эле кыргыз элдик музыкасына таандык өнүгүү ык­маларынын элементтерин композитордук жогорку чеберчиликте өнүктүрүүгө жетишкен. Эл­дик музыка менен өнүккөн орус музыкасынын үлгүлөрүнө салып айкалыштырып, элдик обон-күүлөргө жаңы мазмун, жаңы форма берип, аны чыгармачылык менен өркүндөтүшкөн. Улуттук обон­го ширелген операнын ар бир фрагментинен чыныгы профессионалдык чеберчилик туюлат. «Айчүрөк» операсы – кыргыз маданиятынын өсүү тары­хында зор мааниси бар этаптык чыгарма. Эл­дик эпикалык речитациядан улуттук опералык речитация, элдик обондордон татаал ариялар жаралган. Операда элдик музыканын үлгүлө­рүн кеңири пайдалануу менен профессионалдык жанрды түзүү, калыптандыруу, өркүндөтүү кыр­гыз музыкасынын андан ары өнүгүшүнө шарт түзгөн. Ад.: Львов Н., Киргизский театр. Очерки истории. М., 1953.

Ад.: Львов Н., Киргизский театр. Очерки истории. М., 1953.