АСТРОХИМИЯ

астрономиялык изилдөөлөрдүн багыты. Ал асман телолорунун (жылдыздардын), алардын арасындагы чөйрөнүн ж-а протопланеталык дисктердин хим. курамын, о. эле андагы хим. процесстерди изилдейт. Анын негизги ыкмаларынын бири ‒ астроспектроскопия . А. төмөнкүдөй бөлүмдөргө бөлүнөт: 1) бөлүкчөлөрүнүн концент-сы 100 см‒3 ж-а темп-расы бир нече 100 К болгон диффузиялык булуттардын (жылдыз аралык) А-сы. 2) Концент-сы 104 см‒3 ж-а темп-расы бир нече 10 К болгон тыгыз мол. булуттардын А-сы. 3) Протопланеталык дисктердин А-сы. 4) Согуучу толкундардын ж-а жылдыз айланасындагы кабыкчалардын А-сы. Жылдыз кабыкчасында молекулалардын, андан кийин чаӊдын пайда болушунун ролу чоӊ. Муздак ири ‒ жылдыздарда бул процесс жылдыз шамалынын параметрин, жаӊы жылдыздарда жылдыз аралык чөйрөгө оор элементтердин чыгуу темпин аныктайт. Космосто өтө көп түрдүү молекулалар болот. 21-к-дын башында 130дан көп (жөнөкөй эки атомдуудан 13 атомдуу НС11N чейин) молекула белгилүү. Космосто, о. эле көптөгөн реакциялар жүрөт, анын маанилүүсү атомдук суутектин (Н) мол. суутекке (Н2) айлануусу. Бул молекула (Н2) космосто кеӊири тарап, калган молекулалардын пайда болушунда мааниси чоӊ. Космостогу молекулаларды үйрөнүү Ааламдын, галактика м-н жылдыздардын пайда болуусун түшүнүүгө, жаӊы жылдыздарды, жылдыз эволюциясынын кийинки этаптарын изилдөөгө жардам берет.