АКВАРЕЛЬ
АКВАРЕЛЬ (итал. acguerella – суудагы боёк, лат. aqua – суу) – сууга эзилүүчү, оңой жуула турган боёк, ошондой эле аны м‑н тартылган живопись
(адатта желим кошулат). Аны кадимки эле кагазда боёкторду сууда эзип алып, тегерек баштуу жебилге м‑н тартышат. Өтө жука боёлгон катмардын жумшактыгы ж‑а тунуктугу акварель живописинин эң маанилүү, өзгөчө касиети болуп эсептелет. Ак боёк ашыкча коюу боёк катары бул жерде колдонулбайт (аны бүт живопись аркылуу көрүнүп турган кагаздын ак түсү алмаштырып турат). Мындай сүрөт тартуу техникасынын мүмкүнчүлүктөрү абдан кенен, ошону м‑н бирге кыйынчылыктары да бар. Кээ бир жетишпей калган жерлерин кайрадан түптамырынан бери оңдоп чыгуу көп учурда бул жерде мүмкүн болбойт. Кээде акварель тунук эмес, салыштырмалуу коюу ак боёктор м‑н тартылат, мындай учурда бул материалдын негизги касиети кескин өзгөрөт ж‑а ал гуаштын өзгөчөлүктөрүнө жакындайт. Таза акварель 15‑кылымдын башында кеңири пайдаланыла баштаган. Акварель боёгу тунук ж‑а сүрөттүн өңүнүн тазалыгы м‑н айырмаланат. 19‑кылымда көптөгөн өлкөлөрдүн ж‑а атайын сүрөт окуу жайларынын сүрөтчүлөрү (Э. Делакруа, О. Домье, П. Гаврни, А. Менцель, И. Е. Репин, В. И. Суриков, М. А. Врубель) көбүнчө акварель жанрына кайрылышкан. Азыркы мезгилде Россияда А. м‑н С. Н. Андрияна, М. П. Митруч‑Хлебников, А. Д. Шмаринов ж. б. иштешет. Санкт‑Петербургда В. Г. Старовдун акварелисттер мектеби, 1998‑ж. акварелисттер коому уюшулуп, жыл сайын эл аралык көргөзмөлөр өткөрүлөт. Кыргызстандын сүрөт искусствосунда акварель жанрына М. Өмүркулов («Студенттердин Москвадагы Бүткүл дүйнөлүк 6‑фестивалынын делегаты»), А. Н. Михалев («Тянь‑Шань боюнча» акварель циклдери), С. Чокморов («Аксакалдардын отурушу», «Миндаль»), Р. Нудель («Кыргызстан бакчалары»), А. Турумбеков («Пейзаж», «Кечки Ленинград»), ошондой эле А. Биймурзаев, О. Апсатаров, У. Акунов ж. б. кайрылышкан.
Ад.: Акварель. Альбом произведений художников Киргизии. Ф., 1975. М. Карыбекова.