АРАБ ЖАРЫМ АРАЛЫ

АРАБ ЖАРЫМ АРАЛЫ– Жер шарындагы жа­рым аралдардын эң чоңу (2730 миң км²). Азиянын түш.-батышында. Аймагынын ¹/₂ бөлүгүнөн ашыгын Сауд Арабиясы ээлейт. Жарым аралда, о. эле Йемен Араб Республикасы, Йемен Элдик Демократия Республикасы, Кувейт, Ка­тар, Бириккен Араб Эмирликтери, Оман, Ирак менен Иорданиянын айрым бөлүктөрү жайгашкан. Батышынан Кызыл деңиз, түштүгүнөн Аден булуңу жана Араб деңизи, чыгышышан Инди океанынын Оман жана Перс булуңдары менен чектешет. Жарым аралдын түн. чеги шарттуу түрдө 30° түн. кеңдиктен өткөрүлөт. Жээктеринде булуң-буйтка аз. Рельефинде түздүк жана плато басымдуу; ал ар батыш, түш. жана чыгышында четки тоолорго (бийикт 3600 жге чейин) өтөт. Кызыл деңиз менен Перс булуңун жээктей Тимаха жана Эль-Хаса ойдуңдары жайгашкан. Перс булуңунун жээгине жакын нефтинин ири кени (Перс булуңу нефть-газ бассейны) бар. Климаты тропиктик, кургак, түндүгүндө субтропиктик. Январдын орт. темп-расы 7°Сден 24°Сге чейин, июлдуку бардык жеринде 30°С (55°Сге чейинки темп-pa катталган). Жылдык жаан-чачыны түздүктөрдө 50–100 100 мм, тоолордун айрым жерлеринде 500 ммден ашык. Такай аккан дарыя дээрлик жокко эсе; кургак дарыя нугу (вади) мүнөздүү. Кумдуу жана таштуу чөлдөр (Чоң жана Кичи Нефуд, Дехна, Руб-эль-Хали ж. б.), кээ бир жеринде жарым чөл басымдуу. Тоолордун айрым жерлеринде саванна жана сейрек токой өсөт. Оазистер сейрек учурайт.йт.