АВТОНОМИЯ

АВТОНОМИЯ (гр. аutonomia ‒ өзүн-өзү башкаруу, autos ‒ өзү ж-а nomos ‒ мыйзам) ‒ жалпыланган маанисинде кандайдыр бир маселени өз алдынча чечүү укугу; саясатта ‒ конституцияда бекитилген, мамлекеттин кайсы бир бөлүгүнүн өз алдынча башкаруу укугу. Эки формасы белгилүү ‒ саясий ж-а адм. А. Саясий А. ‒ укугунун көптүгү, өзгөчө Конституция, мамлекеттик бийликтин жогорку уюмдарынын болушу м-н мүнөздөлөт. Адм. А. ‒ башкаруу сферасын гана камтыйт, анын укуктарын мамлекетинин борб. уюмдары аныктайт. Конституциялык укукта мамл., обл., улуттук-аймактык А-га байланыштуу «саясий» ж-а «администрациялык» А. түшүнүктөрү таркалган. Эгерде А-лык бөлүк А-лык респ. формасында түзүлсө, башкаруунун бул формасын «саясий» А. деп аташат, аны м-н мамлекетке мүнөздүү болгон жогорку ранг ж-а укуктары баса белгиленет. Эгерде А-лык бөлүк А-лык облус, округ формасында түзүлсө, ал мамлекет эмес, мамл. түзүлүш болуп эсептелет. Анын статусу автономдук респ-нын статусуна караганда төмөн ж-а адм.-аймактык бөлүктүн статусуна жакын. Ошондуктан, мындай А. көбүнчө «администрациялык» деп эсептелет. А. дүйнөнүн көп өлкөлөрүндө бар. Алсак РФ субъектилери: Калмык Республикасы ж. б.; АКШдагы штаттар; Германиядагы Баварияга окшогон жерлер ж. б.

Бекбосун кызы Айдай