БАКТЕРИОЗДОР

БАКТЕРИОЗДОР (өсүмдүктөрдүн бактериялык илдети)  – өсүмдүктөрдүн бактериялар пайда кылуучу илдети.  Бактериоздор бардык жерде таралган,  айыл чарба өсүмдүктөрүнүн  сапатын ж-а санын азайтат.  Бактериоздо райрыкча картошка, капуста, бадыраң  ж. б-га  абдан зыяндуу. Бактериоз диффузиялык ж-а системалык болуп,    бүтүндөй өсүмдүктү же алардын   айрым бөлүктөрүн  (капустанын түтүктүү  бактериозу,  картошканын шакекче  чириги ж.б.), ж-а жергиликтүү же локалдуу болуп, өсүмдүктүн  айрым бөлүктөрүн ( бадыраңдын ж-а коондун бактериозу, жашылчалардын нымдуу чириги ж.б.)  жабыркатат.  Бактериоз өсүмдүктүн паренхима тканында (темгилдер, чириктер, күйүктөр), өсүмдүктөрдүн түтүкчө  системасында (солуу)  же аралаш мүнөздө    (картошканын тегерек чириги) ж. б.   болот.   Бактериялар көбүнчө  жабыркаган органдарда шишиктерди ж-а өсүндүлөрдү пайда кылат. Бактериялардын 100дөн ашык  түрү өсүмдүктө  мителик кылууга жөндөмдүү.  Бак4териоздун пайда болушу ж-а өөрчүшү   өсүмдүктүн кабыл алгычтыгына жараша болот.  Көпчүлүк патогендик  бактериялар аэробдуу болуп эсептелет. Алар    аба өтө нымдуу  учурда ж-а 25-30⁰ Сде  жакшы өөрчүйт. Бактериялар өсүмдүккө  табигый тешиктер (үт  ж.б.)   же жабыркаган ткандар аркылуу кирет.  Алар өтө майда болгондуктан  түтүкчөлөр м-н бүтүндөй өсүмдүккө тарайт.  Бактериоздун козгогучтары өсүмдүктөн өсүмдүккө  аба агымы,  суу (негизинен жаанда), курт-кумурскалар, нематодалар, куштар, булганган шаймандар   аркылуу тарайт.  Күрөшүү чаралары:  илдетке туруктуу сортторду эгүү,  которуштуруп эгүү,  үрөндү ууландыруу, үрөндү абада ысытуу, топуракты зыянсыздандыруу, калемчелерди, инвентарларды дезинфекциялоо, илдеттүү бутактарды бутап салуу, өсүмдүктөрдү  жакшы азыктандыруу ж-а  суу м-н камсыз кылуу, топуракты тоңдурма   айдоо керек.