АНТИБИОТИКТЕР

АНТИБИОТИКТЕР – микроорганизмдер иштеп чыгарган же синтезделип алынган ж-а аз өлчөмдө микроорганизмдерди өлтүрүүчү же алардын ж-а шишик клеткаларынын көбөйүүсүн басаңдатуучу заттар. 1928-ж. англ. окумуштуу А. Фленинг биринчи антибиотик – пенициллинди ачып, клиникада натыйжалуу пайдаланган (1929). Анын дарылык касиетин 1940-ж. англ. илимпоздор X. Флори, Ж. Гейин аныкташкан, ал эми 1944-ж. англ. илимпоз 3. Ваксман стрептомицинди алган, андан кийин тетрациклин, цефалоспориндер ж. б. заттар чыгарылган. А. негизинен актиномицеттерден, микроскоптук козу карындардан ж-а кээ бир бактериялардан алынат. А. бири биринен хим. түзүлүшү ж-а организмге таасир этүүсү м-н айырмаланат. Алардын көбү тандама (айрым типтеги микроорганизмге каршы) таасир этет. Алар химия терапиясында колдонгондо оору козгоочу микроорганизмдерди жок кылуу м-н кошумча тескери таасирлерди да берет, мис., стрептомицин кээде ички кулакты жабыркатат. Андан тышкары оорулуу адамдарда белгилүү А. аллергия пайда кылат. Пенициллинден болгон аллергия өмүргө коркунучтуу. Көп учурда микроорганизмдер А-ге туруктуу болуп калып, дарылоо натыйжасыз болушу мүмкүн. Мындай учурда микроорганизмдин туруктуу штаммын кадимки А. м-н басаңдата албай, алар эпидемияга алып келиши мүмкүн. Мындай штамм антибиотикти жетишсиз дозада кабыл алган же узакка кабыл албай жүрүп кабыл алган организмде болушу мүмкүн. Ошондуктан А-ди врачтын гана көзөмөлүндө пайдалануу керек. Бул кемчиликтерге карабастан А. күчтүү дары заттар болуп саналат. Акыркы 50 жылда А-ди колдонуунун натыйжасында жугуштуу (инфекциялык) оорулардан болгон өлүм кыйла азайды. Ошондуктан А. бактериялык инфекцияларды химия терапиялык жол м-н дарылоодо кеңири колдонулат.