АКМАТАЛИЕВ Абдылдажан Амантурович

Абдылдажан (15. 1. 1956‑ж. т., Нарын ш.) – адабиятчы, сынчы, филология илимд. доктору (1990), проф. (1991). КРдин или­мине эмг. сиң. ишмер (1999), КР УИАнын корр. мүчөсү (2000), КРдин илим ж‑а техника б‑ча мамл. сыйл. эки жолку лауреаты (2000, 2004).

1977‑ж. КМУнун филология ф‑тин бүтүргөн. 1977‑78‑ж. Ош педин‑тунда, 1978‑79‑ж. КМУ­да окутуучу, 1979‑жылдан КР УИАнын Тил ж‑а ад‑т ин‑тунда кенже, 1983‑жылдан улук, жылдан жетектөөчү ил. кызматкер, 1992­ 94‑ж. Адабият жана ис­кусство ин‑тунун, 1995­жылдан Манас таануу жана көркөм маданияттын улут­тук борборунун директору. А‑дин эмгектери манас таа­нууга, кыргыз фольклорис­тикасына, айрыкча Ч. Айт­матовдун чыг‑лыгына ар­налган. Анын эмгектери адабият таануу илиминде өздөштүрүлө элек жаңы те­ матикаларды ж‑а проблемаларды изилдеген. Эмгектери орус, казак, англис, француз, кытай, немец, испан, түрк тилдеринде жарыяланган. А‑дин жетектөөсү м‑н кыргыздын бай фольк­лордук мурастарын камтыган «Эл адабияты» се­риясынын 30 томдугу ж‑а «Манас» эпосунун акад. басылышынын (С. Орозбаков ж‑а С. Ка­ралаевдин варианттары б‑ча) 9 томдугу бирин­чи жолу жарык көрдү. А. түзгөн «Улуу инсан­дар», «Залкар акындар» сериясында Асан Кай­гы, Кетбука, Токтогул ырчы, Калыгул, Арстан­бек, Калмурза, Эсенаман, Үмөтаалы, Жеңижок, Солтобай сыяктуу элдик таланттардын чыгар­малары бар. «Комуз күүлөрү» аттуу 125тен ашык муз. мурастарды жаздырууга катышкан. А‑дин жетекчилиги м‑н даярдалган «Кыргыз адаби­ятынын тарыхы» (7 томдук) КРдин К. Тыныс­танов атн. мамл. сыйл. (2004) татыган.
Эмг.: Ч. Айтматов жана кыргыз‑казак адабий бай­ланышы. Ф., 1981; Эгиз элдин обону. Ф., 1989; Чың­гыз Айтматов и взаимосвязи литератур. Ф., 1991; Байыркы орток түрк адабиятынын очерки. Б., 2001; Кыргыз фольклору жана тарыхый каармандар. Б., 2002.
А Кадырмамбетова.