Difference between revisions of "БИОГАЗ"
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''БИОГАЗ (''' ''био...''ж-а ''газ'') – микроорганизмдердин органикалык заттарынын анаэробдук ажыроосунун натыйжасында пайда болгон газдардын аралашмасы, күйүүчү газ. Ошондой эле, саздын акпай турган суусунун астынан бөлүнгөн газ да биогаз деп аталат. 1776-ж. англиялык окумуштуу А. Вольт саз газынан метанды тапкан, ошондуктан биогаз пайда болуу процесси метандык ачуу же метаногенез деп аталат. Биогаз алгач Лондондо көчөнү жарык кылуу үчүн пайдаланылган. Биогаздын курамынын 60-65% метан ж-а 25-30% көмүртек диоксиди, ошондй эле суутек, көмүртек оксиди, азот, кычкылтек, күкүрттүү суутектен турат. Биогаздын күйүү жылуулугу 21-34 МДж\м<sup>3</sup>. Метандын ачуу процесси: субстраттардын ( целлюлоза, крахмал, белоктор ж.б-дын) ээрүү ж-а деполимерленүү; субстраттардын төмөнкү молекулалуу май кислотасына (ацетогенез) ж-а эриткичтер–этанол, пропанол, бутанол, ацетонго айлануусу (сольватогенез); ацетат-иондун декарбоксилденүү ж-а көмүртек диоксидинин метанды пайда кылуу м-н калыбына келүүсү (метаногенез) жүрөт. Ацетогенез ж-а солватогенез бактериялардын, метаногенез архидеялардын жардамы м-н жүрөт. Ачуу 30-40<sup>0</sup>Сде мезофилдик ж-а 50-70<sup>0</sup> Сде термофилдик микроорганзмдердин ассоциациясы м-н ишке ашырылат. Көмүртек субстарттарынын метанга айлануусу (конверсиясы) 30-35%ти түзөт. Ачуудан кийинки катуу калдык (8–10%) жакшы азот жер семирткичи катары пайдаланылат. Метантенк деп аталган аппарат метандык ачууну ишке ашырат. Эӊ жөнөкөй, 3-10 м<sup>3</sup> көлөмдүү метантенк бетон чан деп аталат. Биогаз – альтернативдик, экологиялык жактан таза болгондуктан жылуулук электр станциясында, транспортто ж. б.; ошондой эле химитялык өнөр жайда сырье катары пайдаланылат. | '''БИОГАЗ (''' ''био...''ж-а ''газ'') – микроорганизмдердин органикалык заттарынын анаэробдук ажыроосунун натыйжасында пайда болгон газдардын аралашмасы, күйүүчү газ. Ошондой эле, саздын акпай турган суусунун астынан бөлүнгөн газ да биогаз деп аталат. 1776-ж. англиялык окумуштуу А. Вольт саз газынан метанды тапкан, ошондуктан биогаз пайда болуу процесси метандык ачуу же метаногенез деп аталат. Биогаз алгач Лондондо көчөнү жарык кылуу үчүн пайдаланылган. Биогаздын курамынын 60-65% метан ж-а 25-30% көмүртек диоксиди, ошондй эле суутек, көмүртек оксиди, азот, кычкылтек, күкүрттүү суутектен турат. Биогаздын күйүү жылуулугу 21-34 МДж\м<sup>3</sup>. Метандын ачуу процесси: субстраттардын ( целлюлоза, крахмал, белоктор ж.б-дын) ээрүү ж-а деполимерленүү; субстраттардын төмөнкү молекулалуу май кислотасына (ацетогенез) ж-а эриткичтер–этанол, пропанол, бутанол, ацетонго айлануусу (сольватогенез); ацетат-иондун декарбоксилденүү ж-а көмүртек диоксидинин метанды пайда кылуу м-н калыбына келүүсү (метаногенез) жүрөт. Ацетогенез ж-а солватогенез бактериялардын, метаногенез архидеялардын жардамы м-н жүрөт. Ачуу 30-40<sup>0</sup>Сде мезофилдик ж-а 50-70<sup>0</sup> Сде термофилдик микроорганзмдердин ассоциациясы м-н ишке ашырылат. Көмүртек субстарттарынын метанга айлануусу (конверсиясы) 30-35%ти түзөт. Ачуудан кийинки катуу калдык (8–10%) жакшы азот жер семирткичи катары пайдаланылат. Метантенк деп аталган аппарат метандык ачууну ишке ашырат. Эӊ жөнөкөй, 3-10 м<sup>3</sup> көлөмдүү метантенк бетон чан деп аталат. Биогаз – альтернативдик, экологиялык жактан таза болгондуктан жылуулук электр станциясында, транспортто ж. б.; ошондой эле химитялык өнөр жайда сырье катары пайдаланылат. Көпчүлүк түштүк өлкөлөрдө (Кытай, Индий) биогазды мал кыгынан ж-а өсүмдүк калдыгынан (саман, кызылча жому ж.б.) абасыз жерде алуу ж-а отун катары пайдалануу кеңири өнүккөн. | ||
[[Категория:Жаңы макалалар]] | [[Категория:Жаңы макалалар]] | ||
10:00, 13 Февраль (Бирдин айы) 2025 -га соңку версиясы
БИОГАЗ ( био...ж-а газ) – микроорганизмдердин органикалык заттарынын анаэробдук ажыроосунун натыйжасында пайда болгон газдардын аралашмасы, күйүүчү газ. Ошондой эле, саздын акпай турган суусунун астынан бөлүнгөн газ да биогаз деп аталат. 1776-ж. англиялык окумуштуу А. Вольт саз газынан метанды тапкан, ошондуктан биогаз пайда болуу процесси метандык ачуу же метаногенез деп аталат. Биогаз алгач Лондондо көчөнү жарык кылуу үчүн пайдаланылган. Биогаздын курамынын 60-65% метан ж-а 25-30% көмүртек диоксиди, ошондй эле суутек, көмүртек оксиди, азот, кычкылтек, күкүрттүү суутектен турат. Биогаздын күйүү жылуулугу 21-34 МДж\м3. Метандын ачуу процесси: субстраттардын ( целлюлоза, крахмал, белоктор ж.б-дын) ээрүү ж-а деполимерленүү; субстраттардын төмөнкү молекулалуу май кислотасына (ацетогенез) ж-а эриткичтер–этанол, пропанол, бутанол, ацетонго айлануусу (сольватогенез); ацетат-иондун декарбоксилденүү ж-а көмүртек диоксидинин метанды пайда кылуу м-н калыбына келүүсү (метаногенез) жүрөт. Ацетогенез ж-а солватогенез бактериялардын, метаногенез архидеялардын жардамы м-н жүрөт. Ачуу 30-400Сде мезофилдик ж-а 50-700 Сде термофилдик микроорганзмдердин ассоциациясы м-н ишке ашырылат. Көмүртек субстарттарынын метанга айлануусу (конверсиясы) 30-35%ти түзөт. Ачуудан кийинки катуу калдык (8–10%) жакшы азот жер семирткичи катары пайдаланылат. Метантенк деп аталган аппарат метандык ачууну ишке ашырат. Эӊ жөнөкөй, 3-10 м3 көлөмдүү метантенк бетон чан деп аталат. Биогаз – альтернативдик, экологиялык жактан таза болгондуктан жылуулук электр станциясында, транспортто ж. б.; ошондой эле химитялык өнөр жайда сырье катары пайдаланылат. Көпчүлүк түштүк өлкөлөрдө (Кытай, Индий) биогазды мал кыгынан ж-а өсүмдүк калдыгынан (саман, кызылча жому ж.б.) абасыз жерде алуу ж-а отун катары пайдалануу кеңири өнүккөн.