Difference between revisions of "АЙНЕК"
м (→top: clean up, replaced: ж‑а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> (5)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АЙНЕК''' – аморфтуу, морт, тунук материал. А. пайда кылуучу металл <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> металл эместердин оксиддеринин балкып эриген эритиндисин муздатуудан алынат. А‑тин физ., хим. касиеттери анын хим. курамына, кайнатуу <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> формага келтирүү шартына, андан кийинки жылуулук, хим., мех. иштетилишине жараша болот. Анын бир нече түрү бар. Силикат А‑тин негизги компоненти – Si0<sub>2</sub>. Көп компонентүү силикат А‑тин негизи Na<sub>a</sub>O‑CaO – Si0<sub>2</sub> системасынан <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> А1<sub>2</sub>0<sub>3</sub>, MgO кошундусунан турат. В<sub>2</sub>0<sub>3</sub> бораттык А‑тин’негизги компоненти. Na<sub>2</sub>0 – В<sub>2</sub>0<sub>3</sub> – Si0<sub>2</sub> <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> Na<sub>2</sub>0 – А1<sub>2</sub>0<sub>3</sub> – Si0<sub>2</sub> системаларынын негизинде алынган бор‑силикаттык А‑терге караганда жогорку темп‑рага туруктуу А. – пирекс кеңири колдонулат. Фосфаттык А‑тин негизги компоненти – Р<sub>2</sub>0<sub>5</sub>. А. алынуучу материалдар – таза кварц куму, сода, шакар, натрий сульфаты, фосфор к‑талары, коалин, талаа шпаты, цинк оксиди ж. б. кошумча материалдар – боёгуч <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> жалтыратуучу заттар, оксиддендиргичтер, өң бергичтер. А‑тин курамына NiO, Fe<sub>2</sub>0<sub>3</sub>, Ag, Се<sub>2</sub>0<sub>3</sub> кошулса- сары; Сг 0<sub>3</sub>, СиО – жашыл; СиО, СоО -көк; Fe<sub>2</sub>0<sub>3</sub>, FeS, Ti<sub>2</sub>0<sub>3</sub>, Bi<sub>2</sub>S – күрөң; Au, Си, CdS, CdSe – кошулса кызгылт, кызыл түскө ээ болот. А‑ти формага келтирүү үчүн пресстөө, үйлөтүү, чоюу, прокаттоо ыкмалары колдонулат. Кварц А‑ги 2000°Сден жогору темп‑рада табигый кварцты же синтездик Si0<sub>2</sub>ни электр мештеринде эритүүдөн алынат. А. курулушта, түтүк даярдоодо, медицинада, хим. лабор-да, ядролук реакторлордо, оптика аспаптарын, рентген түтүктөрүн, айнек‑цемент, айнек‑эмаль, глазурь өндүрүүдө колдонулат.<br> | |||
15:11, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АЙНЕК – аморфтуу, морт, тунук материал. А. пайда кылуучу металл жана металл эместердин оксиддеринин балкып эриген эритиндисин муздатуудан алынат. А‑тин физ., хим. касиеттери анын хим. курамына, кайнатуу жана формага келтирүү шартына, андан кийинки жылуулук, хим., мех. иштетилишине жараша болот. Анын бир нече түрү бар. Силикат А‑тин негизги компоненти – Si02. Көп компонентүү силикат А‑тин негизи NaaO‑CaO – Si02 системасынан жана А1203, MgO кошундусунан турат. В203 бораттык А‑тин’негизги компоненти. Na20 – В203 – Si02 жана Na20 – А1203 – Si02 системаларынын негизинде алынган бор‑силикаттык А‑терге караганда жогорку темп‑рага туруктуу А. – пирекс кеңири колдонулат. Фосфаттык А‑тин негизги компоненти – Р205. А. алынуучу материалдар – таза кварц куму, сода, шакар, натрий сульфаты, фосфор к‑талары, коалин, талаа шпаты, цинк оксиди ж. б. кошумча материалдар – боёгуч жана жалтыратуучу заттар, оксиддендиргичтер, өң бергичтер. А‑тин курамына NiO, Fe203, Ag, Се203 кошулса- сары; Сг 03, СиО – жашыл; СиО, СоО -көк; Fe203, FeS, Ti203, Bi2S – күрөң; Au, Си, CdS, CdSe – кошулса кызгылт, кызыл түскө ээ болот. А‑ти формага келтирүү үчүн пресстөө, үйлөтүү, чоюу, прокаттоо ыкмалары колдонулат. Кварц А‑ги 2000°Сден жогору темп‑рада табигый кварцты же синтездик Si02ни электр мештеринде эритүүдөн алынат. А. курулушта, түтүк даярдоодо, медицинада, хим. лабор-да, ядролук реакторлордо, оптика аспаптарын, рентген түтүктөрүн, айнек‑цемент, айнек‑эмаль, глазурь өндүрүүдө колдонулат.