Difference between revisions of "АЗОТ ОКСИДДЕРИ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
117-179>KadyrM
1 -сап: 1 -сап:
   – азоттун кычкылтек м&#8209;н бирикмелери: N<sub>2</sub>0 (чала окиси), N0 (окиси), N0<sub>2</sub>
   – азоттун кычкылтек м&#8209;н бирикмелери: N<sub>2</sub>0 (чала окиси), N0 (окиси), N0<sub>2</sub> (кош окиси),N<sub>2</sub>0<sub>3</sub> (азоттуу ангидрид) ж&#8209;а N<sub>2</sub>O<sub>s</sub>
(кош окиси),N<sub>2</sub>0<sub>3</sub> (азоттуу ангидрид) ж&#8209;а N<sub>2</sub>O<sub>s</sub>
(азот ангидриди). N<sub>2</sub>0 – жагымдуу жыты, тат­туураак даамы бар, түссүз газ. – 89°Сде суюк, ал эми t&#8209;91°Cfle катуу абалга өтөт. 0°Сде бир көлөм сууда 1,3 көлөм эрийт. Туруксуз болгондуктан жеңил ажырап, кычкылтек м&#8209;н азотту пайда кылат: 2N<sub>2</sub>0->2N<sub>2</sub>+0<sub>2</sub>. Ал аммоний нитратын ажыратуудан алынат: NH<sub>4</sub>N0<sub>3</sub>->N<sub>2</sub>0+2H<sub>2</sub>0. Ме­дицинада анестезия үчүн колдонулат. N0 – түссүз газ, кайноо t&#8209;151,8°C, эрүү t&#8209;163,7°C. Өнөр жай­да электр жаасында аммиакты окистендирүү жолу м&#8209;н, лабор-да суюлтулган азот к&#8209;та­сын таза жез металлына таасир этүүдөн алынат: 3Cu+8HN0<sub>3</sub>=3Cu(N0<sub>3</sub>)<sub>2</sub>+2N0+4H<sub>2</sub>0. Абада окистенип, күрөң түстөгү N0<sub>2</sub>re айланат, сууда начар эрийт. Жегичтер, к&#8209;талар, суу м&#8209;н реак­цияга кирбейт. Негизинен азот к&#8209;тасын алуу үчүн колдонулат. N0<sub>2</sub> – күрөң түстөгү, тумчук­тургуч жыты бар газ. – 21,15°Сде күрөң кызыл суюктукка айланат. Сууда эрип, азоттуу ж&#8209;а азот к&#8209;таларын: 2N0<sub>2</sub>+H<sub>2</sub>0<-> HN0<sub>2</sub>+HN0<sub>3</sub>, жегичтер м&#8209;н нитраттарды пайда кылат. Негизинен азот к&#8209;тасын алуу үчүн колдонулат. N<sub>2</sub>0<sub>3</sub> – ка­димки шартта туруксуз, -3,5°С кайнайт. Суу м&#8209;н реакцияга кирип, азоттуу к&#8209;таны пайда кылат. Азот ангидриди N<sub>2</sub>0<sub>5</sub> катуу кристалл, 32,3°Сде эрийт. Суу м&#8209;н реакцияга кирип азот к&#8209;тасын ж&#8209;а жегичтер м&#8209;н реакцияланышып туздарды пайда кылат: N<sub>2</sub>0<sub>5</sub>+H<sub>2</sub>0=2HN0<sub>3</sub>; N<sub>2</sub>0<sub>5</sub>+2Na0H=2NaN0<sub>3</sub>+H<sub>2</sub>0. Күчтүү окистендир­гич болгондуктан көп орг. заттар м&#8209;н да өз ара аракеттенишет.                 ''Б. Бегалиева.''<br>
(азот ангидриди). N<sub>2</sub>0 – жагымдуу жыты, тат­туураак даамы бар, түссүз газ. – 89°Сде суюк, ал эми t&#8209;91°Cfle катуу абалга өтөт. 0°Сде бир көлөм сууда 1,3 көлөм эрийт. Туруксуз болгондуктан
жеңил ажырап, кычкылтек м&#8209;н азотту пайда кылат: 2N<sub>2</sub>0->2N<sub>2</sub>+0<sub>2</sub>. Ал аммоний нитратын ажыратуудан алынат: NH<sub>4</sub>N0<sub>3</sub>->N<sub>2</sub>0+2H<sub>2</sub>0. Ме­дицинада анестезия үчүн колдонулат. N0 – түссүз газ, кайноо t&#8209;151,8°C, эрүү t&#8209;163,7°C. Өнөр жай­да электр жаасында аммиакты окистендирүү жо лу м&#8209;н, лабораторияда суюлтулган азот к&#8209;та­сын таза жез металлына таасир этүүдөн алы нат: 3Cu+8HN0<sub>3</sub>=3Cu(N0<sub>3</sub>)<sub>2</sub>+2N0+4H<sub>2</sub>0. Абада окистенип, күрөң түстөгү N0<sub>2</sub>re айланат, сууда начар эрийт. Жегичтер, к&#8209;талар, суу м&#8209;н реак­цияга кирбейт. Негизинен азот к&#8209;тасын алуу үчүн колдонулат. N0<sub>2</sub> – күрөң түстөгү, тумчук­тургуч жыты бар газ. – 21,15°Сде күрөң кызыл суюктукка айланат. Сууда эрип, азоттуу ж&#8209;а азот к&#8209;таларын: 2N0<sub>2</sub>+H<sub>2</sub>0<-> HN0<sub>2</sub>+HN0<sub>3</sub>, жегич тер м&#8209;н нитраттарды пайда кылат. Негизинен азот к&#8209;тасын алуу үчүн колдонулат. N<sub>2</sub>0<sub>3</sub> – ка­димки шартта туруксуз, -3,5°С кайнайт. Суу м&#8209;н реакцияга кирип, азоттуу к&#8209;таны пайда кы лат. Азот ангидриди N<sub>2</sub>0<sub>5</sub> катуу кристалл, 32,3°Сде эрийт. Суу м&#8209;н реакцияга кирип азот к&#8209;тасын ж&#8209;а жегичтер м&#8209;н реакцияланышып туздарды пайда кылат: N<sub>2</sub>0<sub>5</sub>+H<sub>2</sub>0=2HN0<sub>3</sub>; N<sub>2</sub>0<sub>5</sub>+2Na0H=2NaN0<sub>3</sub>+H<sub>2</sub>0. Күчтүү окистендир­гич болгондуктан көп орг. заттар м&#8209;н да өз ара аракеттенишет. ''Б. Бегалиева.''<br>
 

15:22, 2 Август (Баш оона) 2022 -деги абалы

 – азоттун кычкылтек м‑н бирикмелери: N20 (чала окиси), N0 (окиси), N02  (кош окиси),N203 (азоттуу ангидрид) ж‑а N2Os
(азот ангидриди). N20 – жагымдуу жыты, тат­туураак даамы бар, түссүз газ. – 89°Сде суюк, ал эми t‑91°Cfle катуу абалга өтөт. 0°Сде бир көлөм сууда 1,3 көлөм эрийт. Туруксуз болгондуктан  жеңил ажырап, кычкылтек м‑н азотту пайда кылат: 2N20->2N2+02. Ал аммоний нитратын ажыратуудан алынат: NH4N03->N20+2H20. Ме­дицинада анестезия үчүн колдонулат. N0 – түссүз газ, кайноо t‑151,8°C, эрүү t‑163,7°C. Өнөр жай­да электр жаасында аммиакты окистендирүү жолу м‑н, лабор-да суюлтулган азот к‑та­сын таза жез металлына таасир этүүдөн алынат: 3Cu+8HN03=3Cu(N03)2+2N0+4H20. Абада окистенип, күрөң түстөгү N02re айланат, сууда начар эрийт. Жегичтер, к‑талар, суу м‑н реак­цияга кирбейт. Негизинен азот к‑тасын алуу үчүн колдонулат. N02 – күрөң түстөгү, тумчук­тургуч жыты бар газ. – 21,15°Сде күрөң кызыл суюктукка айланат. Сууда эрип, азоттуу ж‑а азот к‑таларын: 2N02+H20<-> HN02+HN03, жегичтер м‑н нитраттарды пайда кылат. Негизинен азот к‑тасын алуу үчүн колдонулат. N203 – ка­димки шартта туруксуз, -3,5°С кайнайт. Суу м‑н реакцияга кирип, азоттуу к‑таны пайда кылат. Азот ангидриди N205 катуу кристалл, 32,3°Сде эрийт. Суу м‑н реакцияга кирип азот к‑тасын ж‑а жегичтер м‑н реакцияланышып туздарды пайда кылат: N205+H20=2HN03; N205+2Na0H=2NaN03+H20. Күчтүү окистендир­гич болгондуктан көп орг. заттар м‑н да өз ара аракеттенишет.	                 Б. Бегалиева.