Difference between revisions of "АММИАК"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (→‎top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (6), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (5))
м (→‎top: категория кошуу)
 
(2 intermediate revisions by one other user not shown)
1 -сап: 1 -сап:
'''АММИАК,''' NH<sub>3</sub> – азоттун суутек <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> болгон жөнөкөй бирикмеси. Түссүз, кескин жыттуу, тумчуктургуч газ. Жаратылынгга орг. заттардын чирип ажырашынан пайда болот. Эрүү t 80°С,кайноо t 33,35°С, сууда жакшы эрийт, ''спирт, ацетон,'' ''хлороформ <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> бензолдо'' начар эрийт''.'' Төмөнкү темп-рада, жогорку басымда суюктукка, ал эми андан  ары төмөндөтсө <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> басымды  көбөйтсө кристаллга айланат. Суюк А. эриткич катары колдонулат. А-тын суудагы эритмеси  нашатырь спирти деп аталат. Жогорку темп-рада азот <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> суутекке ажырайт, к-талар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span>  сууда жакшы эрий турган туздарды берет. Бул  туздар ысытканда жеңил ажырайт. А. к-лар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> аммиакаттарды, кээ бир металлдар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> нитриттерди же амиддерди, күкүрт, көмүр кычкыл газы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> ысытканда N<sub>4</sub>S<sub>4</sub>, HCN ж. б. пайда кылат. NH<sub>3</sub>тү кычкылдандыруудан азот к-тасы, азот <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> анын оксиддери пайда болот. Ал азот <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> суутектин аракеттенүүсүнөн же көмүрдү кокско айландырганда бөлүнүп чыккан газдан алынат. ''Азот кислотасын, карбамидди,'' орг. заттарды синтездөө, жер семирткичтерди даярдоодо, медицинада <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> хим. өнөр жайларда кеңири колдонулат.<br>
'''АММИАК,''' NH<sub>3</sub> – азоттун суутек <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> болгон жөнөкөй бирикмеси. Түссүз, кескин жыттуу, тумчуктургуч газ. Жаратылышта органикалык заттардын чирип ажырашынан пайда болот. Эрүү t 80°С,кайноо t 33,35°С, сууда жакшы эрийт, ''спирт, ацетон,'' ''хлороформ <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> бензолдо'' начар эрийт''.'' Төмөнкү температурада, жогорку басымда суюктукка, ал эми андан  ары төмөндөтсө <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> басымды  көбөйтсө кристаллга айланат. Суюк Аммиак эриткич катары колдонулат. Аммиактын суудагы эритмеси  нашатырь спирти деп аталат. Жогорку температурада азот <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> суутекке ажырайт, кислоталар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span>  сууда жакшы эрий турган туздарды берет. Бул  туздар ысытканда жеңил ажырайт. Аммиак  кислоталар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> аммиакаттарды, кээ бир металлдар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> нитриттерди же амиддерди, күкүрт, көмүр кычкыл газы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> ысытканда N<sub>4</sub>S<sub>4</sub>, HCN ж. б. пайда кылат. NH<sub>3</sub>тү кычкылдандыруудан азот кислотасы, азот <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> анын оксиддери пайда болот. Ал азот <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> суутектин аракеттенүүсүнөн же көмүрдү кокско айландырганда бөлүнүп чыккан газдан алынат. ''Азот кислотасын, карбамидди,'' органикалык заттарды синтездөөдө, жер семирткичтерди даярдоодо, медицинада <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> химия өнөр жайларда кеңири колдонулат.<br>
[[Категория:1-Том]]

09:44, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы

АММИАК, NH3 – азоттун суутек менен болгон жөнөкөй бирикмеси. Түссүз, кескин жыттуу, тумчуктургуч газ. Жаратылышта органикалык заттардын чирип ажырашынан пайда болот. Эрүү t 80°С,кайноо t 33,35°С, сууда жакшы эрийт, спирт, ацетон, хлороформ жана бензолдо начар эрийт. Төмөнкү температурада, жогорку басымда суюктукка, ал эми андан ары төмөндөтсө жана басымды көбөйтсө кристаллга айланат. Суюк Аммиак эриткич катары колдонулат. Аммиактын суудагы эритмеси нашатырь спирти деп аталат. Жогорку температурада азот жана суутекке ажырайт, кислоталар менен сууда жакшы эрий турган туздарды берет. Бул туздар ысытканда жеңил ажырайт. Аммиак кислоталар менен аммиакаттарды, кээ бир металлдар менен нитриттерди же амиддерди, күкүрт, көмүр кычкыл газы менен ысытканда N4S4, HCN ж. б. пайда кылат. NH3тү кычкылдандыруудан азот кислотасы, азот жана анын оксиддери пайда болот. Ал азот менен суутектин аракеттенүүсүнөн же көмүрдү кокско айландырганда бөлүнүп чыккан газдан алынат. Азот кислотасын, карбамидди, органикалык заттарды синтездөөдө, жер семирткичтерди даярдоодо, медицинада жана химия өнөр жайларда кеңири колдонулат.