АРАМЕЙЛЕР

АРАМЕЙЛЕР– батыш семит тилдеринде сүйлөгөн Алдынкы Азиядагы байыркы семит эли. Б. з. ч.миң жылдыктын ортосунда Аравия жарым аралынын түндүк-чыгышын мекендешкен. Болжол менен б. з. ч. 1360-жылы ассириялык-вавилондук жазма булактарды Дильмундун (Бахрейндин) коңшулары катарында эскерилет. 1350-жылдары Арамейлер түндүк-батышка журт которуп, жаңы ээлеген аймактарда эки жамаатты негиздешет. Алардын ахламейлер деп аталган бир бөлүгү Евфраттын ортоңку бөлүгүндө отурукташкан. Б. з. ч. 14-кылымдын экинчи жарымы – 11-кылымдын башында ахламейлер бир нече жолу ассириялыктар менен согушушкан. «Арамейлер» деп аталган экинчи бөлүгү ахламейлердин түштүк бөлүгүнө жайгашып, Сирия, Палестинанын чегине чейин, б. з. ч. 3-кылымдын аягында, египеттик булактарда «Арамейлер өлкөсү» деп аталган Дамаск оазисин жана ага чектеш Түштүк Сириянын аймактарын жердеп калышкан. Б. з. ч. 11-кылымда мында Түштүк Сириялык: Арам-Дамаск, Арам-Цоба, Бет-Рехов ж. б. арамей падышалыктары түзүлгөн. Б. з. ч. 11-10-кылымдын чегинде Арамейлер тектеш ахламейлерди ассимиляциялоо менен бүткүл Чыгыш Месопатамияны ээлешкен. Б. з. ч. 10-кылымдын башында Түндүк Сирияда Самаль жана Арпад аталган жаңы арамей падышачылыктары жана Жогорку Месопотамияда арамей бирикмеси түзүлгөн. Б. з. ч. 920-855-жылдары ассириялык падышалар Жогорку Месо­патамиялык бардык Арамейлерди багындырышкан, ал эми 732-жылы Арам-Дамаск падышалыгынын кулашы менен сириялык Арамейлер Ассирия державасынын курамына кирген. 7-кылымдагы араб басып алууларынын башталышына чейин Арамейлер Алдынкы Азиядагы маанилүү роль ойногон этностордун бири болуп, арамей тили Жакынкы Чыгыштагы эл аралык жана маданий карым-катнаштардын тили катары пайдаланылган. Азыркы ассириялыктар өзүлөрүнүн түпкү тегин Арамейлерден келип чыккан деп эсептешет.