Difference between revisions of "АЖЫРАТУУ ЖӨНДӨМДҮҮЛҮГҮ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
117-179>KadyrM
м (→‎top: категория кошуу)
 
(5 intermediate revisions by 4 users not shown)
1 -сап: 1 -сап:
  – оптикалык приборлордун нерселердеги жакын жайланыш­кан эки чекиттин сүрөттөлүштөрүн даана көр­сөтүүчү чондук. Сүрөттөлүштөрдүн кошулуп ке-
'''АЖЫРАТУУ ЖӨНДӨМДҮҮЛҮГҮ''' – оптикалык приборлордун нерселердеги жакын жайланыш­кан эки чекиттин сүрөттөлүштөрүн даана көр­сөтүүчү чоңдук. Сүрөттөлүштөрдүн кошулуп кетерине туура келүүчү эки чекиттин ортосундагы минималдуу аралык прибордун ажыратуу чеги деп аталат. Бул чоңдукка тескери чоңдук прибордун оптикалык күчүн туюнтуп, оптикалык системадагы ар түрдүү абберацияларга <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> жарык толкунунун дифракция кубулушуна көз ка­ранды. Ар кандай оптикалык прибор жарык нуру кирүүчү <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> чыгуучу эки тешиктен турат. Эгерде абберациясыз, өтө так жасалган оптикалык системаны алсак, тешиктерден өткөн жарык толкундар дифракциялык кубулушка чал­дыгып, ар бир чекиттин сүрөттөлүшү чекитти курчаган жарык <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> караңгы шакекчелердин системасы түрүндө көрүнөт. Эгерде ар бир дифракциялык тактын борбору экинчи кара теге­ректин чети <span cat='ж.кыск' oldv='м‑н'>менен</span> тийишсе, дифракция теориясы­нын негизинде жанаша жаткан эки чекит өз ал­дынча так көрүнөт. Бул шарт Рэлей критерийи деп аталат. Мындан келип чыккан Ажыратуу жөндөмдүүлүгүнүн чегин аныктоочу формула оптикалык системанын параметрлери f <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> Dга көз каранды δ = 1,21 ''λf/D,'' мында ''λ'' – жарык толкунунун уз., f – оптикалык системанын фокус аралыгы, ''D'' ­кирүүчү тешигинин диаметри. Абберациясыз оптикалык система болбойт. Ошондуктан, реал­дуу оптикалык системалардын Ажыратуу жөндөмдүүлүгү - бул формула боюнча эсептелген сандан башкача болот.
терине туура келүүчү эки чекиттин ортосундагы минималдуу аралык прибордун ажыратуу чеги деп аталат. Бул чоңдукка тескери чоңдук при бордун оптикалык күчүн туюнтуп, оптикалык системадагы ар түрдүү абберацияларга ж&#8209;а жа рык толкунунун дифракция кубулушуна көзка­ранды. Ар кандай оптикалык прибор жарык нуру кирүүчү ж&#8209;а чыгуучу эки тешиктен турат. Эгерде абберациясыз, өтө так жасалган оптика лык системаны ал сак, тешиктерден өткөн жа рык толкундар дифракциялык кубулушка чал­дыгып, ар бир чекиттин сүрөттөлүшү чекитти курчаган жарык ж&#8209;а карацгы шакекчелердин системасы түрүндө көрүнөт. Эгерде ар бир диф ракциялык тактын борб. экинчи кара теге­ректин чети м&#8209;н тийишсе, дифракция теориясы­нын негизинде жанаша жаткан эки чекит өзал­дынча так көрүнөт. Бул шарт Рэлей критерийи деп аталат. Мындан келип чыккан А. ж&#8209;нүн чегин аныктоочу формула оптикалык систе манын параметрлери / ж&#8209;а Х)га көз каранды 5 = 1,21 ''Xf/D,'' мында ''X'' – жарык толкунунун уз., / – оптикалык системанын фокус аралыгы, ''D'' ­кирүүчү тепшгинин диаметри. Абберациясыз оп тикалык система болбойт. Ошондуктан, реал­дуу оптикалык системалардын А. ж. бул фор мула б&#8209;ча эсептелген сандан башкача болот.  
[[Категория:1-Том]]

08:35, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы

АЖЫРАТУУ ЖӨНДӨМДҮҮЛҮГҮ – оптикалык приборлордун нерселердеги жакын жайланыш­кан эки чекиттин сүрөттөлүштөрүн даана көр­сөтүүчү чоңдук. Сүрөттөлүштөрдүн кошулуп кетерине туура келүүчү эки чекиттин ортосундагы минималдуу аралык прибордун ажыратуу чеги деп аталат. Бул чоңдукка тескери чоңдук прибордун оптикалык күчүн туюнтуп, оптикалык системадагы ар түрдүү абберацияларга жана жарык толкунунун дифракция кубулушуна көз ка­ранды. Ар кандай оптикалык прибор жарык нуру кирүүчү жана чыгуучу эки тешиктен турат. Эгерде абберациясыз, өтө так жасалган оптикалык системаны алсак, тешиктерден өткөн жарык толкундар дифракциялык кубулушка чал­дыгып, ар бир чекиттин сүрөттөлүшү чекитти курчаган жарык жана караңгы шакекчелердин системасы түрүндө көрүнөт. Эгерде ар бир дифракциялык тактын борбору экинчи кара теге­ректин чети менен тийишсе, дифракция теориясы­нын негизинде жанаша жаткан эки чекит өз ал­дынча так көрүнөт. Бул шарт Рэлей критерийи деп аталат. Мындан келип чыккан Ажыратуу жөндөмдүүлүгүнүн чегин аныктоочу формула оптикалык системанын параметрлери f жана Dга көз каранды δ = 1,21 λf/D, мында λ – жарык толкунунун уз., f – оптикалык системанын фокус аралыгы, D ­кирүүчү тешигинин диаметри. Абберациясыз оптикалык система болбойт. Ошондуктан, реал­дуу оптикалык системалардын Ажыратуу жөндөмдүүлүгү - бул формула боюнча эсептелген сандан башкача болот.