Difference between revisions of "АСЫЛ МЕТАЛЛДАР"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (→‎top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span>, ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (2))
1 -сап: 1 -сап:
'''АСЫЛ МЕТАЛЛДАР''' ‒ дат баспаган, табиятта сейрек кездешүүчү металлдар. Аларга: ''алтын'' Au, ''күмүш'' Ag, ''платина'' Pt <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> платина тобундагы (иридий Ir, осмий Os, ''палладий'' Pd, ''родий'' Rh, ''рутений'' Ru) элементтер кирет. Бекемдиги, туруктуулугу ‒ алардын асылдыгынын белгиси. М. В. ''Ломоносов'' металлды кенташтан хим. реактивдердин суудагы эритмесин колдонуп, бөлүп алууга негиз салган. Алтын көбүнчө валюталык металл катары, зергер буюмдарын жасоодо <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> тиш салууда пайдаланылат. Күмүш дагы валюталык металл, бирок алтынга караганда техникада (өткөргүч, электр тиймеги ж. б.) көбүрөөк колдонулат. Платинадан атайын хим. идиш (платина тигелдери, чөйчөктөр) жасалат. Анткени ал 1200°С темп-рада да реакцияга кирбейт, салмагын өзгөртпөйт. Платинанын иридий куймасынан килограммдын үлгүсү ‒ эталон жасалган. Аны <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> бардык өлкөлөрдө тараза текшерилет, о. эле фотосүрөттө, кинодо, электроникада, радиотехникада кеӊири колдонулат.
'''АСЫЛ МЕТАЛЛДАР''' ‒ дат баспаган, табиятта сейрек кездешүүчү металлдар. Аларга: ''алтын'' Au, ''күмүш'' Ag, ''платина'' Pt <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> платина тобундагы (иридий Ir, осмий Os, ''палладий'' Pd, ''родий'' Rh, ''рутений'' Ru) элементтер кирет. Бекемдиги, туруктуулугу ‒ алардын асылдыгынын белгиси. М. В. ''Ломоносов'' металлды кенташтан химиялык реактивдердин суудагы эритмесин колдонуп, бөлүп алууга негиз салган. Алтын көбүнчө валюталык металл катары, зергер буюмдарын жасоодо <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> тиш салууда пайдаланылат. Күмүш дагы валюталык металл, бирок алтынга караганда техникада (өткөргүч, электр тиймеги ж. б.) көбүрөөк колдонулат. Платинадан атайын химиялык идиш (платина тигелдери, чөйчөктөр) жасалат. Анткени ал 1200°С температурада да реакцияга кирбейт, салмагын өзгөртпөйт. Платинанын иридий куймасынан килограммдын үлгүсү ‒ эталон жасалган. Аны <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> бардык өлкөлөрдө тараза текшерилет, ошондой эле фотосүрөттө, кинодо, электроникада, радиотехникада кеӊири колдонулат.

11:59, 25 Декабрь (Бештин айы) 2023 -деги абалы

АСЫЛ МЕТАЛЛДАР ‒ дат баспаган, табиятта сейрек кездешүүчү металлдар. Аларга: алтын Au, күмүш Ag, платина Pt жана платина тобундагы (иридий Ir, осмий Os, палладий Pd, родий Rh, рутений Ru) элементтер кирет. Бекемдиги, туруктуулугу ‒ алардын асылдыгынын белгиси. М. В. Ломоносов металлды кенташтан химиялык реактивдердин суудагы эритмесин колдонуп, бөлүп алууга негиз салган. Алтын көбүнчө валюталык металл катары, зергер буюмдарын жасоодо жана тиш салууда пайдаланылат. Күмүш дагы валюталык металл, бирок алтынга караганда техникада (өткөргүч, электр тиймеги ж. б.) көбүрөөк колдонулат. Платинадан атайын химиялык идиш (платина тигелдери, чөйчөктөр) жасалат. Анткени ал 1200°С температурада да реакцияга кирбейт, салмагын өзгөртпөйт. Платинанын иридий куймасынан килограммдын үлгүсү ‒ эталон жасалган. Аны менен бардык өлкөлөрдө тараза текшерилет, ошондой эле фотосүрөттө, кинодо, электроникада, радиотехникада кеӊири колдонулат.