Difference between revisions of "АТОМ СПЕКТРЛЕРИ"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (3), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (4)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АТОМ СПЕКТРЛЕРИ''' - эркин абалындагы же начар байланышкан атомдордун электр-магнит нурун бөлүп чыгаруудан же жутуудан алынуучу оптикалык спектрлер. Алар тыгыз эмес бууларда <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> газдарда болот. А. с. нурлануу жыштыгы ''n'' <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> мүнөздөлүп, ар бир сызыгы атом энергиясынын ''e<sub>i</sub>'' <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> ''e<sub>k</sub>'' энергия деӊгээлинин ортосундагы өтүшүнө туура келет: e<sub>''i''</sub> ‒e<sub>''k=''</sub>''h''n, мында, ''h ‒'' Планк турактуулугу. А. с. ачык көрүнгөн жекече касиетке ээ. Алардын көрүнүшү берилген элементтин атомунун түзүлүшү <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> гана аныкталбастан, сырткы факторлору ‒ | '''АТОМ СПЕКТРЛЕРИ''' - эркин абалындагы же начар байланышкан атомдордун электр-магнит нурун бөлүп чыгаруудан же жутуудан алынуучу оптикалык спектрлер. Алар тыгыз эмес бууларда <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> газдарда болот. А. с. нурлануу жыштыгы ''n'' <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> мүнөздөлүп, ар бир сызыгы атом энергиясынын ''e<sub>i</sub>'' <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> ''e<sub>k</sub>'' энергия деӊгээлинин ортосундагы өтүшүнө туура келет: e<sub>''i''</sub> ‒e<sub>''k=''</sub>''h''n, мында, ''h ‒'' Планк турактуулугу. А. с. ачык көрүнгөн жекече касиетке ээ. Алардын көрүнүшү берилген элементтин атомунун түзүлүшү <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> гана аныкталбастан, сырткы факторлору ‒ температура, басым, электр <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> магнит талаасы ж. б. <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> да аныкталат. Ал көзгө көрүнгөн, ультракызгылт-көк <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> инфракызылга жакын спектр аймактарында байкалат. Аны бөлүп чыгаруу түрдүү жолдор аркылуу, башкача айтканда атомду дүүлүктүрүүдө, ал эми жутулуу туташ спектрдин нурлануусу атмосфера газ же буу аркылуу өткөндө алынат. А. с-нин жекече заттын сапаттык курамын аныктоо үчүн, ал эми нурландырылуучу атомдун топтолушунун, сызыктардын интенсивдүүлүгүнө көз карандылыгы заттын сандык курамын аныктоо үчүн пайдаланылат. Аны изилдөө атомдун түзүлүшү ж'''онун'''дөгү илимдин өнүгүшү үчүн өтө маанилүү.<br> | ||
09:34, 25 -октябрь (Тогуздун айы) 2023 -деги абалы
АТОМ СПЕКТРЛЕРИ - эркин абалындагы же начар байланышкан атомдордун электр-магнит нурун бөлүп чыгаруудан же жутуудан алынуучу оптикалык спектрлер. Алар тыгыз эмес бууларда жана газдарда болот. А. с. нурлануу жыштыгы n менен мүнөздөлүп, ар бир сызыгы атом энергиясынын ei жана ek энергия деӊгээлинин ортосундагы өтүшүнө туура келет: ei ‒ek=hn, мында, h ‒ Планк турактуулугу. А. с. ачык көрүнгөн жекече касиетке ээ. Алардын көрүнүшү берилген элементтин атомунун түзүлүшү менен гана аныкталбастан, сырткы факторлору ‒ температура, басым, электр жана магнит талаасы ж. б. менен да аныкталат. Ал көзгө көрүнгөн, ультракызгылт-көк жана инфракызылга жакын спектр аймактарында байкалат. Аны бөлүп чыгаруу түрдүү жолдор аркылуу, башкача айтканда атомду дүүлүктүрүүдө, ал эми жутулуу туташ спектрдин нурлануусу атмосфера газ же буу аркылуу өткөндө алынат. А. с-нин жекече заттын сапаттык курамын аныктоо үчүн, ал эми нурландырылуучу атомдун топтолушунун, сызыктардын интенсивдүүлүгүнө көз карандылыгы заттын сандык курамын аныктоо үчүн пайдаланылат. Аны изилдөө атомдун түзүлүшү жонундөгү илимдин өнүгүшү үчүн өтө маанилүү.