Difference between revisions of "АМИНКИСЛОТАЛАРЫ"
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''[[АМИНКИСЛОТАЛАРЫ]]''' – молекуласында карбоксил (СООН) ж-а амин (NH<sub>2</sub>) топтору бар орг. бирикмелер. Амин топтордун жайгашышына жараша α-, β-, γ- аминкталары деп бөлүнөт. '''А.''' жогорку темп-рада (220-315°С) эрий турган түссүз кристалл түрүндөгү заттар, сууда жакшы эрийт, көпчүлүк орг. эриткичтерде эрибейт. Белок молекулалары А-нан турат ж-а аны гидролиздөөдөн 20дан ашык А. алынган. Алар '''а-, (3-''' каныкпаган карбон к-таларына аммиакты кошуудан алынат. 1926-ж. В. М. Родионов реакцияны бир баскычта жүргүзүү жолун, б. а. чексиз карбон к-таларына аммиакты кошуу реакциясын сунуш кылган.[[File:АМИНКИСЛОТАЛАРЫ_51.png | thumb | Formula.F1]] | |||
[[File:АМИНКИСЛОТАЛАРЫ_51.png | thumb | Formula.F1]] | |||
Бир NH<sub>2</sub> ж-а бир СООН тобун кармап турса моноамин карбон к-талары, мис., NH.-CH.-COOH (глицин), эгерде эки NH<sub>2</sub> ж-а бир СООН тобу болсо диамин карбон к-талары NH<sub>2</sub>-CH<sub>2</sub>- (СН<sub>2</sub>)<sub>3</sub> | Бир NH<sub>2</sub> ж-а бир СООН тобун кармап турса моноамин карбон к-талары, мис., NH.-CH.-COOH (глицин), эгерде эки NH<sub>2</sub> ж-а бир СООН тобу болсо диамин карбон к-талары NH<sub>2</sub>-CH<sub>2</sub>- (СН<sub>2</sub>)<sub>3</sub> | ||
CH(NH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>-COOH (лизин), ал эми бир NH<sub>2</sub>, эки СООН тобу бар к-талар моноамин дикарбон к-талары деп аталат. А. амфотердик касиетке | CH(NH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>-COOH (лизин), ал эми бир NH<sub>2</sub>, эки СООН тобу бар к-талар моноамин дикарбон к-талары деп аталат. А. амфотердик касиетке ээ. Белок молекуласы А-нан тургандыктан тирүү организм үчүн мааниси өтө чоң. Медицинада дары-дармек катары, тамак-аш өнөр жайында, кээ бири пластмасса ж-а синтездик була алууда, мал чарбасында ж-а ветеринарияда, малды тоюттандырууда колдонулат. ''Ад''.: ''Нейланд О. Я.'' Органическая химия. М., 1990; ''Адылов С. А., Асанов Ү. А.'' Органикалык химия. Б., 1991. | ||
ээ. Белок молекуласы А-нан тургандыктан тирүү организм үчүн мааниси өтө чоң. Медицинада дары-дармек катары, тамак-аш өнөр жайында, кээ бири пластмасса ж-а синтездик була алууда, мал чарбасында ж-а ветеринарияда, малды тоюттандырууда колдонулат. ''Ад''.: ''Нейланд О. Я.'' Органическая химия. М., 1990; ''Адылов С. А., Асанов Ү. А.'' Органикалык химия. Б., 1991. | |||
Ж. ''Медетбекова.''<br> | Ж. ''Медетбекова.''<br> | ||
12:02, 11 -ноябрь (Жетинин айы) 2022 -деги абалы
АМИНКИСЛОТАЛАРЫ – молекуласында карбоксил (СООН) ж-а амин (NH2) топтору бар орг. бирикмелер. Амин топтордун жайгашышына жараша α-, β-, γ- аминкталары деп бөлүнөт. А. жогорку темп-рада (220-315°С) эрий турган түссүз кристалл түрүндөгү заттар, сууда жакшы эрийт, көпчүлүк орг. эриткичтерде эрибейт. Белок молекулалары А-нан турат ж-а аны гидролиздөөдөн 20дан ашык А. алынган. Алар а-, (3- каныкпаган карбон к-таларына аммиакты кошуудан алынат. 1926-ж. В. М. Родионов реакцияны бир баскычта жүргүзүү жолун, б. а. чексиз карбон к-таларына аммиакты кошуу реакциясын сунуш кылган.
Бир NH2 ж-а бир СООН тобун кармап турса моноамин карбон к-талары, мис., NH.-CH.-COOH (глицин), эгерде эки NH2 ж-а бир СООН тобу болсо диамин карбон к-талары NH2-CH2- (СН2)3 CH(NH2)3-COOH (лизин), ал эми бир NH2, эки СООН тобу бар к-талар моноамин дикарбон к-талары деп аталат. А. амфотердик касиетке ээ. Белок молекуласы А-нан тургандыктан тирүү организм үчүн мааниси өтө чоң. Медицинада дары-дармек катары, тамак-аш өнөр жайында, кээ бири пластмасса ж-а синтездик була алууда, мал чарбасында ж-а ветеринарияда, малды тоюттандырууда колдонулат. Ад.: Нейланд О. Я. Органическая химия. М., 1990; Адылов С. А., Асанов Ү. А. Органикалык химия. Б., 1991.
Ж. Медетбекова.