ИНТЕРГЕЛЬПО
ИНТЕРГЕ́ЛЬПО (лат. inter – өз ара, эл аралык; чехче гельпо – жардам) – 1925–41-ж. Кырг-нда иштеп турган өндүрүш кооперативи. Октябрь рев-ясынан кийин Европанын ө. ж-луу бир топ мамлекеттеринин жумушчулары орус жумушчуларына тилектештигин билдирип, материалдык ж-а моралдык жардам көрсөтүшкөн. Чехословакиянын Жилин ш-ндагы коммунистжумушчулардын демилгеси м-н Жети-Сууда совет бийлигин орнотууга активдүү катышкан Р. П. Маречек башында турган И. кооперативи түзүлгөн (1-май, 1923-ж.). Совет бийлиги м-н сүйлөшүүлөр жүргүзүлүп, Кара-Кыргыз АОсунун борборунан ижарага жер алууга жетишип, И-нун мүчөлөрү түшкөн биринчи поезд 1924-ж. 24-ап-
релде Пишпекке келген. 1925–32-ж. Чехословакиядан Кырг-нга бардыгы 1317 адам келип, алардын 390у И-нун мүчөлөрү болушкан. Алар өлкөнү индустриялаштыруу ишине активдүү катышып, алгачкы беш жылдыкта Фрунзе ш-нда электр станциясын, а. ч. шаймандарын, кышчерепица жасоочу, булгаары, кездеме токуучу, металл иштетүүчү ж. б. ө. ж. үчүн өтө маанилүү ишканаларды курушкан. О. эле алардын жардамы м-н Түрксиб, Чоң-Чүй каналы, Канттагы шифер з-ду курулган. Кыргыз эли м-н чех ж-а словак элдеринин достугун чыңдоодо 1930-ж. май айында Юлиус Фучик баштаган өкүлдөрдүн келиши да чоң роль ойногон. Улуу Ата Мекендик согуш башталганда, И-нун мүчөлөрү өздөрүнө тиешелүү устакана-цех, завод-фабрикаларды мамлекетке өткөрүп беришип, согушка керектүү продукцияларды чыгарууга да өтө чоң салым кошкон. Кийин, алар курган кооперативдердин базасында М. Фрунзе атн. а. ч. машиналарын чыгаруу з-ду, механиканы оңдоо, тери, кездеме, эмерек чыгара турган башка завод-фабрикалар өсүп чыккан. Интергельпочулар Кырг-ндын экон.-маданий өнүгүүсүнө зор жардамын көрсөткөн.
Ад.: Мужиков И. П., Каниметов А. К., Маречек Р. П. История чехословацкого кооператива «Интергельпо». Ф., 1957;
Б. Сатаров.