АТМОСФЕРАНЫН РАДИОАКТИВДҮҮЛҮГҮ

АТМОСФЕРАНЫН РАДИОАКТИВДҮҮЛҮГҮ‒ атмосферада радиоактивдүү заттардын болушу. Негизги пайда кылуучу булактары: 1) радиоактивдүү изотоптордун жер бетинен келиши; 2) табигый ядролук реакциялардын натыйжасында радиоактивдүү изотоптордун атм-да пайда болушу; 3) жасалма ядролук реакциялардын (ядролук жарылуулардын) эсебинен атм-да пайда болуучу радиоактивдүү изотоптор. Радиоактивдүү элементтердин табиятта (жер кыртышында) минерал жана кенташ (руда) түрүндөгүсү ‒ уран менен торий. Калгандары ‒ алардын радиоактивдик ажыроосунан гана пайда болгон хим. элементтер. Радиоактивдүү элементтердин (радий, торий, актиний) изотоптору: радон, торон, актиний. Алардын ичинен жер кыртышынан атм-га аба аркылуу кеӊири тараганы ‒ радон. Кургактыктын ар бир см² аянтынын орто эсеп менен 10 ^‒7кюри радон атм-га өтүп турат. Радон атм-дагы майда бөлүкчөлөр менен бирикпегендиктен, атмененын радиоактивдүүлүгүн арттырат. Андан башка уран кендери, атом бомбасынын жарылуусу ж. б. да атмененын радиоактивдүүлүгүн көбөйтөт. Бирок радиоактивдик ажыроодон, радиоактивдешкен аэрозолдордун гравитациялык, электрдик жана диффузиялык чөгүүлөрүнүн, алардын жаан-чачын менен жер бетине түшүүсүнөн ж. б. натыйжасында атм-ра тазаланып, атмененын радиоактивдүүлүгү салыштырма бир калыпта сакталып турат.