АК-ТӨБӨ ОБЛУСУ

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
15:35, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 карата Kadyrm (Талкуулоо | салымдары) (→‎top: clean up, replaced: ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (5)) тарабынан жасалган версия
Jump to navigation Jump to search

Казакстан Республикасында. 1932-ж. 10-мартта уюшулган. Аянты 300,6 миӊ км2. Калкы 830,2 миӊ (2015), адм. борбору‒ Ак-Төбө ш. А.-Т. о. Казак Республикасынын түн.-батышында жайгашкан. Жеринин бети негизинен түздүк (деӊиз деӊг. бийикт. 100‒200 м). Борб. бөлүгүндө Мугалжар тоосу (эӊ бийик жери Чоӊ Бактыбай чокусу, бийикт. 657 м) түндүктөн түштүккө карай созулуп жатат. Түш.-чыгышында кумдуу Арал бою, Кара-Кум, Чоӊ жана Кичи Барсук чөлдөрү жайгашкан. Климаты кескин континенттик. Январдын орт. темп-расы ‒16°С, июлдуку түндүгүндө 22°С, түштүгүндө 26°С. Жылдык жаан-чачыны 120‒300 мм. Аймагынан Эмба, Илек ж. б. дарыялар агып өтөт. Ири көлү ‒ Шалкардеӊиз. Түндүгүнө кара, түштүгүнө бозомук коӊур жана боз топурактар мүнөздүү, айрым жерлеринде шортоӊ жерлер кездешет. Табылгы, терек, кайыӊ (түндүгүндө), бетеге, шыбак (түштүгүндө) ж. б. өсүмдүктөр өсөт. Облуста казак, орус, украин, татар ж. б. улуттар жашайт. Калкынын орт. жыштыгы: 1 км2ге 1,8 киши туура келет. Облустун өнөр жайы жана а. ч. жакшы өнүккөн. Өнөр жайынын негизин кара металлургия, хим., машина куруу жана а. ч. продуктуларын иштетүү түзөт. Маанилүү өнөр жай борбору: Ак-Төбө, Алга, Октябрск, Хромтау. А. ч-сында кайрак дыйканчылыгы жана жайытта багылма мал чарбасы (эт-сүт багытындагы уй, кой, жылкы, төө, чочко) басымдуу. Негизинен дан эгин (буудай, арпа, таруу) айдалат.