АСКАРИДОЗ мите оорусу

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
10:04, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 карата Temirkan (Талкуулоо | салымдары) тарабынан жасалган версия
Jump to navigation Jump to search

АСКАРИДОЗ адамдын – адамдын ж-а кээ бир жаныбарлардын жумуру курттар – аскаридалар пайда кылуучу мите оорусу. Аскаридалар кишинин ичегисинде мителик кылат; уз. 40 см; ургаачысы суткасына 200 миңге чейин жумуртка тууйт. Ал оорулуунун ичегисинен заңы м-н сыртка чыгат. Аны м-н булганган жашылча-жемиш, мөмөлөрдү жегенде, кээде кайнатылбаган сууну ичкенде кишиге жугат. Ичегиде жумурткадан личинка пайда болот. Личинка ичегинин капталын тешип, вена кан тамырларына өтүп, кан агымы м-н жүрөккө, өпкөгө, андан бронхторго келип, дем алуу жолу аркылуу ооз көңдөйүнө келет. Ооздон шилекей м-н кошо жутканда кайра ичегиге кетип, жетилген аскаридага айланат. А-дун өтүшү 2 стадияга бөлүнөт: 1-стадиясы көбүнчө билинбей өтөт; кээде дене ысып, жөтөлөт, териге бөрү жатыш чыгышы мүмкүн. 2-стадиясында оорулуунун жүрөгү айланат, ичи ооруйт, бат чарчайт. Балдар уктап жатканда тишин кычыратат; деми кысылат, бронхит, аз кандуулук пайда болот. А. өтө коркунучтуу кабылдап кетүүгө алып келиши ыктымал. Аскарида өт баштыгына, өт жолуна кирсе ириңдүү холецистит, боор абцесси, перитонит, уйку безинин түтүгүнө өтсө – катуу кармаган панкреатит, ичеги өткөөлсуздугу ж. б. пайда болот. А-ду алдын алууда өздүк гигиена эрежелерин сактоо, жашылча-жемиштерди жээрден мурда жакшылап жууп, кайнатылган суу м-н чайкоо керек.