АБДУКАИМОВ Узакбай
АБДУКАИМОВ Узакбай (1909, Жалал-Абад обл., Сузак р-ну, Багыш айылы – 12. 9. 1963, Бишкек) – жазуучу, котормочу. Ташкенттеги балдар үйүнө (1923) кабыл алынып, кийин Казак-кыргыз агартуу институтунда (1924–25) окуган. Кыргыз педтехникумун бүткөн (1929). Москвадагы СССР элдеринин Борбордук басмасынын кыргыз бөлүмүндө редактор (1930–31), Тил, адабият ж-a тарых институтунун илимий кызматкери (1933–37), Улуу Ата Мекендик согуштун катышуучусу (1942–45), Кыргыз мамлекеттик басмасында редактор (1946), Кыргызстан Жазуучулар Союзуна адабий консультант (1947–49) болуп иштеген. 1927-ж. «Жаңы маданият жолунда» журналында «Таң» аттуу алгачкы новелласы жарык көргөн. 1933-ж. 3-класс, 7-класстар үчүн адабият б-ча хрестоматия түзгөн. «Студент менен студенткага» поэмасын (1934), «Кыздын таалайы» (1939–40) повестин жазган. А. – чебер котормочу катары кыргыз көркөм
котормосуна негиз салгандардын бири. А. С. Пушкиндин «Борис Годунов», «Полтава» поэмаларын ж-a жомокторун, лирикалык ырларын, Н. В. Гоголдун «Текшерүүчү», Л. Леоновдун «Чабуул», Н. А. Островскийдин «Күнөөсүз күнөөлүүлөр», Мольердин «Жорж Данден, же акмак болгон күйөө» пьесаларын, М. Горькийдин «Көрүнгөндүн колунда» повестин, К. Чуковскийдин «Бибигон» жомогун, А. А. Фадеевдин «Жаш гвардия» романын ж. б. которгон. «Айдар жана Айша» операсынын либреттосун (1948), «Ашык жар», «Эмгек маршы», «Пионерлер ыры» сыяктуу элге кеңири тараган ырларды жазган. 1950-жылдын аягы 60-жылдын башында Абдукаимовдун чыгармачылык өнөрүндө кескин бурулуш жасалган. «Майдан» романынын жарыкка чыгышы (1-китеп, 1961), көп жылдык көркөм котормочулук тажрыйбасы, дүйнөлүк классикадан алган сабактары, ички даярдыгына кошумча сырткы шарттардын түзүлө калышы (И. Сталиндин сындалышы), чыныгы согуш майданын кан кечип жүрүп, өз көзү м-н көрүшү - табиятынан таланттуу калемгерге Европа тибиндеги анык реалисттик профессионал романдын жаңы үлгүсүн жаратууга өбөлгө түздү. «Майдан» романы орус тилине которулган (1972). Ал бир нече адабий макала м-н очерктерди жазган. Кызыл Жылдыз ордени ж-a медалдар м-н сыйланган.
Чыг.: Майдан. Ф., 1966; Битва (перевод с кыргызского В. Рослякова, с предисловием Ч. Айтматова). М., 1972.
Ад.: Кыргыз адабиятынын тарыхы. Б., 2003.