«АК МАКТЫМ»

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
18:04, 21 Сентябрь (Аяк оона) 2022 карата Mariya (Талкуулоо | салымдары) (Removed redirect to «АК МАКТЫМ» дастаны) тарабынан жасалган версия
Jump to navigation Jump to search

«АК МАКТЫМ» – кыргыздарга арман дастаны ка­тары кеңири тараган уламыш. Анын бир нече варианты көбүнчө түштүк тарапта кеңири жа­йылган. Белгилүү варианттарга М. Зулпиев, Ю. Бостонов, А Токторбаев, К. Жоошбаев, М. Орозматов, Тоголок Молдо жазып калтырган «Кыз Мактымдын арманы» кирет. Ак Мактым жөнүндөгү уламыштын пайда болгон убагын шарттуу түрдө 15‑кылымга ыйгарса болот. «Мактым кыздын» сюже­ти (Ю. Бостоновдун варианты б‑ча) кара сөз ж‑а ыр аралаш айтылат. Уламышта калмактын Асан пашасы иниси Чинтайчынын кошуну м‑н Күрөбөскө келип, Мактым сулууну алып кетүүнү көздөшөт. Мактым кыз Телтору атын токуп, шашып качууга камданат. Кыз качып бараткан­да «кырк кулач чачы» чечилип кетип, атынын туягына оролуп, ат жүгүрө албай чалынып жы­гылат да, Мактым калмактардын колуна түшөт. Андан ары окуя Мактым кыздын баатырдык көрсөтүп, эркиндикке чыгышы м‑н бүтөт.