АНГЛИЧАНДАР

(өздөрүн инглиш деп аташат) – эл, Улуу Британиянын негизги калкы. Жалпы саны 38 млн киши (2011). Англия ж-а Уэльсте А. өздөрүн А-быз деп аныкташкан. 2011-жылдагы эл каттоо б-ча Канадада 7 млн, Австралияда 600 миң, АКШда 357 миң, Индияда 100 миң, Жаңы Зеландияда 44 миң адам жашап, англис тилинде сүйлөшөт. Көпчүлүгү протестант-англикандар, о. эле католиктер, методисттер, баптисттер, куткаруу армиясынын жолдоочулары ж.б. да бар. А-нын калыптанышына кельттер, германдык(англосаксондук, скандинавиялык), нормандык этно-маданий компоненттер катышкан. 17-19-к-да Англиянын колониялык саясатынын жүрүшүндө А. Түн. Америкага, Австралияга, Жаңы Зеландияга, Түш. Африкага жер которушуп, ал жердеги жерг. элдер ж-а эмигранттар м-н аралашып, англис тилдүү жаңы элдер – АКШ америкалыктары, англоканадалыктар (к.Канадалыктар),англоавстралиялыктар, англожаңы зеландиялыктар, түш. африкалыктар өңдүү англис тилдүү элдердин пайда болушуна негиз салышкан.

20-к-дын 2-жарымында А-дын кайрадан мекенине кайтуу процесси башталган. Учурда А-дын көпчүлүгү шаарда турушат (90 %тен ашыгы). Календарлык каада-салттар - Рождестводо үйлөрдү холли ж-а омелдин бутактары м-н жасалгалоо, Мас­ле­ни­цада (Блин күнү) футбол ойноо ж-а куймак бышыруу, Пасхада жумурткаларды боёп, жаңы от жагуу, 1-Майда май дарагын отургузуу, түнкү жайкы күн тикесинен от жагуу (жайкы күн), талаа жумуштарынын башталышы м-н нан бышыруу (1-август - Ламмас күнү), боо кооздоо - алардын бүтүшүнүн урматына (октябрдын аягы), от жагуу ж-а кийинүү.

«Махтыл участогу» күнү (5-ноябрь) ж.б.А. кеңири пайдаланган англис костюму (кийин европалыктарга кеңири тараган) 19-к-да пайда болгон. Бүгүнкү күндө королдук гвардиянын, парламенттин, соттун айрым өкүлдөрүнүн кийимдеринде о. кылымдардагы кийимдердин айрым элементтери кездешет. Негизинен эт азыктары: ростбиф, бифштекс, бекон ж. б., о. эле балыктан жасалган тамактар кеңири тараган.

Ка­лен­дар­ные обы­чаи – ук­ра­ше­ние до­мов вет­ка­ми ос­тро­лис­та и оме­лы на Рож­дество, иг­ра в фут­бол и вы­пе­ка­ние блинов на Мас­ле­ни­цу (Bannocks day – Блин­ный день), кра­ше­ние яиц, раз­жи­га­ние но­во­го ог­ня на Пас­ху (Easter), ус­та­нов­ка май­ско­го де­ре­ва 1 мая, раз­жи­га­ние ко­стров в ночь лет­не­го солн­це­стоя­ния (Midsummer day), вы­пе­ка­ние ка­ра­вая с на­ча­лом по­ле­вых ра­бот (1 ав­гу­ста – Lammas day) и ук­ра­ше­ние сно­па – в честь их окон­ча­ния (ко­нец ок­тя­бря), раз­жи­га­ние ко­стров и ря­же­ние на день По­ро­хо­во­го за­го­во­ра (5 но­яб­ря) и др.