АЧА ТУЯКТУУЛАР

(Artiodactyla) ‒ сүт эмүүчүлөр түркүмү. Бутунда 2 же 4 манжасы бар, 3- м-н 4-манжасы жакшы өрчүгөн, анткени дене оордугу негизинен ошол манжаларга түшөт. Каптал манжалары экөө начар өрчүгөн, биринчиси жок. Сыртынан туяк м-н капталып, 3- 4-манжасынын ортосунан ачаланып турат. Бүдүрлүү азуу тиштери м-н катуу чөптөрдү майдалап чайнайт. Акыреги жок. Алардын 200 түрү белгилүү. Кепшөөчүлөр ж-а кепшебөөчүлөр болуп бөлүнөт. Кепшөөчүлөр: бугу-марал, элик, төө, жейрен, бөкөн, эчки-теке, багыш, аркар-кулжа, антилопа, жираф, зубр; малдан ‒ кой-эчки, уй, топоз; кепшебөөчүлөр: чочко, бегемот. Кеӊири таралган (Австралия м-н Жаӊы Зеландияга чейин), КМШ өлкөлөрүндө 13 уруусу, 22 түрү кездешет. Чөп жечүлөр, чандасы ылгабай азыктанышат. Көпчүлүк А. үй жаныбарлары; эт, сүт ж-а териси үчүн багылат. Айрым түрүнүн саны азаюуда. ЖКЭСтин Кызыл китебине 21 түрү ж-а 14 түрчөсү киргизилген.