АК ДЕҢИЗ
Jump to navigation
Jump to search
ак деңиз– Түн. Муз океанындагы ички деңиз. Кола ж‑а Канин ж. а‑нын аралыгында. Түндүгүнөн Горло ж‑а Воронка кысыктары аркылуу Баренц деңизи м‑н туташат. Аянты 90 миң км2. Эң терең жери 350 м. Түн.-батыш жээги бийик ж‑а аскалуу, түш.-чыгыш жээги жантайыңкы, жапыз. Ири булуңдары: Мезень, Двина, Онега, Кандалакша. Эң ири аралдары: Соловец, Мудьюг, Моржовец. Түн. Двина, Мезень, Онега, Выг, Нива ж. б. дарыялар куят. Суусунун темп‑расы жайында 6°Сден 15°Сге чейин, кышында 1°Сден төмөн. Туздуулугу 24төн 34,5%оге чейин. Кышында муз каптап турат. Суткада эки жолу ташкындайт (бийиктиги Мезень булуңунда 10 мге чейин жетет). Балык (сельд, навага, сига), түлөн кармоо өнүккөн. А. д. – Балтика каналы аркылуу Балтика деңизинин алабындагы көлдөр ж‑а дарыяларга, Волга – Балтика суу жолуна, б. а. Каспий, Азов ж‑а Кара деңиздерге чыгат. Башкы порттору: Архангельск, Онега, Беломорск, Кемь, Кандалакша.