АНАЛИЗДИК ЖАНА СИНТЕЗДИК ОЙ ЖҮГҮРТҮҮ

АНАЛИЗДИК ЖАНА СИНТЕЗДИК ОЙ ЖҮГҮРТҮҮ– грамматикалык же логикалык ар тараптуу анализдин негизинде, элементтерге ажыраган объектти бир бүтүн системага бириктирүү жөнүндөгү ой толгоо. Анализдик ой жүгүртүүдө чындык таза логикалык анализ жолу менен орнотулат (терминдер, баяндоолор). Синтездик ой жүгүртүү ички информацияга, логикадан сырткары чын билимдерге кайрылуунун натыйжасында негизделет. Анализдик жана синтездик ой жүгүртүү деп бөлүү Лейбницте кездешет. Бул терминдерге Кант ачык түшүндүрмө берген. Канттын ою боюнча синтездик априордук болушу да мүмкүн. Азыркы кездеги логикада жана илимдин методологиясында анализдик ой жүгүртүү тилдин семантикалык эрежелеринин натыйжасында ырастоолордун мүмкүнчүлүгүнүн негизи катары түшүндүрүлөт. Ушуну менен аналитикалык дүйнөнү кароонун акыркы өбөлгөлөрү менен байланыштуу. Ал эми синтездик болсо ушул жаңы билимдин тилинин семантикалык алкагында баяндоо мүмкүнчүлүктөрү менен байланыштуу.
Ш. К. Алиева.