АВАРЛЫКТАР
АВАРЛЫКТАР (өздөрүн маарулал дешет) – Дагестандын жергиликтүү калкы. Жалпы саны 1 млн киши, анын 850 миңи Дагестанда (2010). Аварлыктар Чыгыш Грузия, Түндүк Азербайжан, Россиянын Түндүк Кавказ аймагы жана Түркияда жашашат. Авар тилинде сүйлөшөт. Дини – мусулман-суннит.
Аварлыктардын азыркы аймагында б. з. ч. 1-миң жылдыктын экинчи жарымында жашаган лег, гел, каспи, ути ж. б. уруулар авар элинин этностук негизин түзгөн. 20-кылымдын башында батыш Дагестандагы тили, маданияты, үрп-адаты тектеш андоцез жана арчын элдери кошулган. 1959-жылдагы эл каттоодо өздөрүн аварлыктар деп аташкан. Алар негизинен мал чарбачылык, дыйканчылык, багбанчылык менен кесиптенишип, тоонун түбүнө таш менен тирештире салынган кабаттуу үйлөрдө жашашкан. Көбүнчө бир үйдүн чатырын экинчиси короо катары пайдаланган, ар бир кабатында өзүнчө эшиктери бар, мунаралуу үй-сепилдер болгон.
Эркектер туника сыяктуу көйнөк, бешмант, черкеска, папах, башлых, тон, бурка, кайыш кур, кийиз же булгаарыдан бут кийим; аялдар жеңдүү узун көйнөк, ыштан, башына чокто (аялдардын кеп такыяга окшогон баш кийими), саймаланган, күмүш менен кооздолгон кийимдерди кийишкен. Негизинен сүт, эт азыктарын жана камырдан жасалган тамак, ошондой эле түрдүү татымалдарды пайдаланышат.