АПАТИТ

АПАТИТ (грекче apate – алдаймын) – кальцийдин фосфор-кычкыл туз тобундагы минерал. Химиялык формуласы Са₅ (F, С1) [Р0₄]₃ Гексагон сингониясында кристаллданат. Апатит көгүш, жашыл, Кы­зыл ж. б. түстөрдө болот. Айнектей жалтырап, майланышкансыл турат. Катуулугу Моос шкаласы боюнча 5. Азот, туз, күкүрт кислоталарында эрийт. Курамына жараша фторапатит, хлорапатит ж. б-га бөлүнөт. Фторанатитте 42,33%, хлорапатитте 41,1% фосфор ангидриди (РР₂0₅) болот. Апатит негизинен магмалык (нефелиндүү сие­нит, гранит, пегматит), ар кандай метаморфизм жанa фосфориттүү чөкмө тоо тектердин курамында, карбонатиттерде, кээ бир темир кенташтарында кезигет. Фосфор жер семирткичтери негизинен Апатиттен фосфориттен алынат. Металлургияда, карапа, тунук эмес айнектерди даярдоодо да кеңири колдонулат. Апатиттин ири кендери Кола жарым аралынан (Хибин) табылган. Кыргызстанда Кызыл-Омпол, Сандык тоолорундагы сиениттердин курамында бар. Чет өлкөлөрдө Швецияда (Кирунавара), Алжирде жанa Мароккодо белгилүү.