АМУР-САХАЛИН ӨЛКӨСҮ

АМУР-САХАЛИН ӨЛКӨСҮ – Ыраакы Чыгыштагы физикалык-географиялык өлкө; Амур бою тоолору (ойдуңдары менен), Приморьени Сихотэ-Алинь жана анын батышында жайгашкан түздүктөрү менен кошо, Сахалин жана Шантар аралдарын камтыйт. Анын батыш чек арасы Зея жана Олёкма дарыя алаптарынын суу бөлгүчтөрү, түндүгү Становой кырка тоосунун этеги, түштүгү Россиянын чек арасы, чыгышы Япон деңизи, Лаперуза кысыгы жана Охот деңизи аркылуу өтөт. Амур-Сахалин өлкөсүнүн өзгөчөлүгүн эрозия-денудациялык орто бийик, жапыз тоолор жана аларды бөлүп жаткан тоо аралык депрессиялар түзөт. Тоолор өлкөнүн аянтынын 80%ин ээлеп, негизинен субмеридиан жана кеңдик багыттарда созулуп жатат. Түндүк орографиялык чегин Янкин, Тукурингра, Соктохан, Жагда, Селемжа ж. б. кырка тоолор түзөт. Турана, Бурея, Сихотэ-Алинь, Батыш Сахалин жана Чыгыш Сахалин кырка тоолору түндүк-чыгыш жана меридиан багыттарында созулуп жатат. Too системаларынын аралыктарында көтөрүңкү түздүктөр (Амур-Зея, Зея-Бурея), Амур жана Уссури дарыяларынын өрөөндөрүндө аллювий жана көл-аллювий түздүктөрү жайгашкан. Климаты муссондук-нымдуу, мелүүн-жылуу. Карагайлуу жана күңүрт ийне жалбырактуу токойлуу тайга ландшафты үстөмдүк кылат. «Марь» деп аталган куурап бараткан кара карагайлуу саздар кыйла аянтты ээлейт. Too кыркаларында жапалак бал карагай жана «гольцтор» мүнөздүү. Сихотэ-Алинь тоолорунун төмөнкү ярустарын, Амур боюнун түштүгүн, Сахалиндин түштүк-батышын Ыраакы Чыгышка мүнөздүү өзгөчө ийне-жазы жалбырактуу жана жазы жалбырактуу токой ээлейт (алар түздүктөрдө негизинен кыйылып жок болгон).