АЛЕКСАНДРИЯ

АЛЕКСАНДРИЯ (арабча Аль-Искандария) ‒ Египет Араб Республикасындагы шаар. Жер Ортолук деӊиздин жээгинде, Нил дарыясынын дельтасынын батыш бөлүгүндө жайгашкан. Александрия мухафазасынын (администрациялык-аймактык бирдик) администрация борбору. Калкы 5,0 млн (2019, калкынын саны боюнча өлкөдөгү 2-шаар). Өлкөнүн башкы деӊиз порту (жылына 13 млн т жүк ташылат) жана ири соода өнөр жай борбору Эль-Махмудия каналы аркылуу Нил дарыясы менен байланышат. Темир жана автомобиль жолдор тоому. Эл аралык аэропорт. Египеттен ташылган жүктүн ⁴/₅үнө жакыны Александрия аркылуу өтөт. Суэц ‒ Каир ‒ Танта ‒ Александрия нефть, Абу-Кир ‒ Александрия газ куурунун акыркы пункту. Нефть ажыратуу, химиялык, цемент, текстиль, машина куруу, металл иштетүү, кеме куруу жана оӊдоо өнөр жайы иштейт. Кол өнөрчүлүк өнүккөн. Океанография, балык чарбасы, гидрология илимий-изилдөө институту, университет бар. Александриянын чет жакасында жайкы деӊиз курорту жайгашкан. Александрияны биздин заманга чейин 332‒331-ж. Александр Македонский негиздеген. Птолемейдин падышачылыгы убагында (биздин замандын 305‒30-ж.) Египеттин жана эллинизм маданиятынын борбору, антика доорунун башкы маданий жана экономикалык борборунун бири болгон. 7-кылымда арабдардын ээлигине өткөн. Антикалык доордогу эстеликтерден ‒ Форос аралындагы бийиктиги 120 м келген 3 кабаттуу маяк (биздин заманга чейин 3-кылым; дүйнөдөгү жети кереметтин бири), көптөгөн мечиттер (17‒19-кылым), Помпеи же Диоклетиан колоннасы, некрополь, катакомбалар, байыркы грек-рим музейи сакталган. Архитектуралык эстеликтерден мечит (17‒18-кылымдар), асем сарайлар (азыр музей) Рас-эт-Тин (19-кылымдын башы), парктуу Мунтаза (20-кылымдын башы), Мухаммед Али (20-кылым)] калган. 1985-жылдан Жер Ортолук деӊиздин жээгиндеги мамлекеттер кинофестивалын өткөрүшөт.