АЙТМАТОВ Төрөкул

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
15:56, 9 -октябрь (Тогуздун айы) 2023 карата Adina (Талкуулоо | салымдары) тарабынан жасалган версия
Jump to navigation Jump to search

АЙТМАТОВ Төрөкул (1903, Олуя‑Ата уезди, Күркүрөө болушу, азыркы Кара‑Буура району, Ше­кер айылы – 1938, Фрунзе) – саясий жана мамлекеттик ишмер. 1917‑жылы орус‑жергиликтүү мектебин, 1924‑жылы Москвадагы Чыгыш эмгекчилеринин коммунисттик университетин бүтүргөн. 1920–21‑жылдары болуштук рев­комдун, Грозный кыштагындагы жарды‑жалчылар комитетинин секретары, 1924–26‑жылдарда ВКП(б)нын Кыр­гыз обкомунун агитация жана пропаганда бөлүмү­нүн башчысынын орун басары жана башчысы, 1926–29‑жылдарда Каракол‑Нарын округдук комитетинин, Жалал‑Абад кантондук комитетинин секретары, 1929–31‑жылдары Кыргыз АССРинин өнөр-жай соода эл комиссары жана Эл чарбасынын борбордук совети­нин төрагасы, 1931–33‑жылдары партиянын Араван-­Буура райкомунун 1‑секретары, 1934–35‑жылдары ВКП(б)нын Кыргыз обкомунун 2‑секретары бо­луп иштеген. 1935–37‑жылдары Москвадагы Кызыл профессура институтунда окуган. Анын демилгеси менен 1926‑жылдан кыргыз тилинде «Коммунист» партиялык саясий журналы чыга баштаган. Айтматов 1927–28‑жылдары республиканын түштүгүндө жер‑суу реформасын жүргүзүү үчүн түзүлгөн комиссияны жетектеген.

АЙТМАТОВ 18.png

1937‑жылы 1‑декабрда жазыксыз камакка алынып, ага «куралдуу жол менен Совет бийлигин кулатууну жана Англиянын протекторатынын астында буржуа­зиялык‑улутчулдук мамлекетти түзүүнү милдет кылып алган, Кыргызстанда бети ачылып, жок кылынган контр­революциячыл‑улутчул «социал‑туран» партиясынын көрүнүктүү ишмери» деген күнөө коюлган жана 1938‑жылы 5‑ноябрда атылган. 1957‑жылы акталып, партия­луулугу калыбына келтирилген. Сөөгү 1991‑жылы Чоң‑Таш айылындагы Ата‑Бейит көрүстөнүнө ариет–аза менен коюлган. Туулуп‑өскөн жери ­Шекер айылындагы мектепке Айтматовдун ысмы кою­луп, эстелиги орнотулган (1992).