КАДЫРОВ Ысмайыл

Кадыров Ысмайыл (М.Жаныбек) - балдар акыны, жазуучу, журналист, котормочу жана энциклопедист. Ат-Башы районунун Жаңы-Күч айылында 1951-жылы 16-июлда туулган.

1968-жылы М.И.Калинин атындагы орто мектепти, 1977-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин механика-математика факультетин аяктап, 1983–1984-жж. Москва шаарынын полиграфия институтунда дасыгын жогорулаткан. 1977–2000-жж. Кыргыз Совет энциклопедиясынын Башкы редакциясында илимий редактор, улук илимий редактор, жетектөөчү редактор, 2000–2019-жж. Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн Аппаратында референт, эксперт, сектор башчысы, 2019-2022-жж. КР Президентинин Иш башкармасында адис болуп иштеген. 2023-жылдан КР Президентине караштуу Мамлекеттик тил жана тил саясаты боюнча улуттук комиссиянын алдындагы Кыргыз энциклопедия жана терминология борборунда башкы адис болуп эмгектенет. 2022-жылдан "Кыргыз тили" коомунун президентинин кеңешчиси. Мамлекеттик кызматтын1-класстагы кеңешчиси. 1998-жылдан Терминология комиссиясынын мүчөсү. 2021-жылдан И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университетинин Ардактуу профессору.

Алгачкы ырлары “Ленин” жана “Тоолор” деген ат менен 1969-жылы Ат-Башы райондук “Жеңиш жолу” гезитине, “Алгачкы таң тосуу” деген ыры 1972-жылы 4-июлда республикалык “Ленинчил жаш” гезитине басылган.

1979–2008-жж. ырлары, аңгемелери, жомоктору, макалалары мезгилдүү басма сөз беттерине, “Учкун” альманахына жарыяланып, “Адеп”, “Мекен таануу”, “Эне тил”, “Кыргыз тили”, “Адабий окуу” ж.б. китептерде пайдаланылган.

Тунгуч ырлар жыйнагы “Жаштар үнү” сериясында 1988-жылы “Мектеп” басмасынан жарык көргөн.

Кыргыз Совет Энциклопедиясы (4–6-томдору, 1979–1980), Советтик энциклопедиялык сөздүк (4-том, 1987), Үй тиричилигинин кыскача энциклопедиясы (1989), Кыргыз жергеси (энциклопедия, 1990), Айыл чарба энциклопедиясы (1990), Математика (кыскача энциклопедия, 1991), Ден соолук (Медициналык энциклопедия, 1991), Бул ким. Ал эмне? (Балдар энциклопедиясы, 1992, 2-басылышы 2000), Физика (Кыскача энциклопедия, 1994), Чүй облусу (1994), Ысык-Көл облусу (1995), Манас (Энциклопедия, 1, 2-том, 1995), Талас облусу (1995), Нарын облусу (1998), Кыргызстан (Энциклопедия, орусча, кыргызча, 2001), Физкультура жана спорт (Энциклопедия, 2002), Жалал-Абад облусу (2003), Кыргыз тарыхы (Энциклопедия, 2003), Кыргызстан географиясы (2004), Астрономия (Энциклопедиялык окуу куралы, 2004), Кыргызстан (Улуттук энциклопедия, 1-7-том, 2006-2015). энциклопедияларынын авторлорунун бири.

“Кыргызстан-Сорос” фонду тарабынан 1999, 2000-жылдары чыгарылган 2 томдук "Кыргыз поэзиясынын антологиясынын" редактору.

1994-жылы “Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер” наамы берилген, 2011-ж. Кыргыз Республикасынын Ардак грамотасы, 2021-ж. "Даңк" медалы менен сыйланган. 2016-жылдан Нарын облусунун Ардактуу атуулу.

1997-жылы “Кыргыз Республикасынын билим берүү отличниги”, 2002-жылы “Кыргыз Республикасынын кесиптик-техникалык билим берүү отличниги”, 2011-ж. Маданияттын мыкты кызматкери, 2014-ж. КР мамлекеттик кызматынын отличниги төш белгилери, "Кыргызстандын профсоюздарына сиңирген эмгеги үчүн" КПФнын Ардак төш белгиси, 2021-ж. КР Педагогдор коомунун "Педагогиканын каарманы" медалы менен сыйланган.

2004-жылы Кыргыз Республикасынын Улуттук жазуучулар союзунун балдар адабияты боюнча Тоголок Молдо атындагы адабий сыйлыгынын, 2017-ж. КР Өкмөтүнүн балдар адабияты жаатындагы сыйлыгынын лауреаты болгон. 2021-ж. "Кыргыз акын-жазуучулары" коомдук фондунун "Алтын калем" диплому менен сыйланган. 2021-ж. "Литературная Азия" эл аралык адабий конкурсунун жеңүүчүсү.

2004-жылы Эл аралык “Түгөлбай Ата” коомунун “Көк асаба” диплому жана лауреаттык диплому менен сыйланган. 2008-жылы Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссиясынын “Кыргыз тили”, 2020-ж. "Кыргыз тили" коомунун "Ыйык тил" төш белгилерине татыктуу болгон. 2011-ж. А.Токомбаев атындагы адабий сыйлыктын, 2021-ж. Г.Момунова атындагы эл аралык сыйлыктын лауреаты болгон.

1980-жылдан СССР жана Кыргызстан Журналисттер союзунун, 1990-жылдан Айтматов клубунун, 1994-жылдан Кыргыз Республикасынын Улуттук жазуучулар союзунун, 2007-жылдан Кыргыз Республикасынын Маданият ишмерлери ассамблеясынын мүчөсү.

Айрым ырлары, аңгемелери орус, түрк тилдерине которулган.

Жарык көргөн китептери

Кыргыз тилинде

Аскер иши боюнча терминдердин орусча-кыргызча сөздүгү. – Ф.: Илим басмасы, 1986. – 284 бет, 2-басылышы 2017, 364 б. (авторлош).

Түймө өнөрү: Маалымдама-популярдуу басылма. – Б.: Кыргызстан, 1987. – 56 б.

Математика: Терминдердин түшүндүрмө сөздүгү. – Ф.: КСЭнин башкы редакциясы, 1-басылышы, 1989, 2003. – 208 б. (авторлош).

Түймө: Кесиптик-техникалык окуу жайлары үчүн окуу куралы. – Б.: "Кесип" басмасы, 1996. – 68 б.

Түстөн чыккан түркүн сөз: Балдар үчүн ырлар. – Б.: "Салам" ЖЧК, 1998. – 72 б.

Ойрон кыргыз, ойлон кыргыз: Ырлар. – Б.: "Салам" ЖЧК, 1998. – 64 б.

Чымчым аңгемелер, чырылдаган ойлор: Проза жыйнагы. – Б.: "Бийиктик" басмасы, 2002. – 68 б.

Таблицалар: "Математика башталгыч мектепте", "Математика негизги жана орто мектепте", 160 плакат, "МОК" басма борбору, 2003 (авторлош)

Сандар санаты: Балдар үчүн ырлар. – Б.:"Кутаалам" ЖЧК, 2008. – 26 б.

Кыргыздын Гиннесс китеби. – Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2008. – 216 б.

Тамга сандык, сөз куржун: Балдар үчүн ырлар. – Б.: "Гүлчынар" ЖЧК, 2010. – 92 б.

Төрт түлүк: Балдар үчүн ырлар. – Б.: "Гүлчынар" ЖЧК, 2010. – 56 б.

Сатыбалды Нааматов: Көркөм публицистикалык баян. – Б.: Ж.И.Темирова, 2010. – 165 б.

Математика боюнча маалымдама. – Б.:"Кутаалам" ЖЧК, 2012. – 144 б.

Матай бий. – Б.:"Салам"басма үйү, 2012. – 196 б.

Макал-лакаптар, нуска сөздөр, накыл кептер, залкар ойлор. – Б.: "Бийиктик Плюс" басмасы, 2012. – 544 б.(авторлош).

Инновациялык терминдер жана түшүнүктөр сөздүгү. – Б.: 2012.

Кыргыз маданиятынан тамган тамчылар. – Б.: "Бийиктик Плюс" басмасы, 1-басылышы 2011 (206 бет), 2-басылышы 2014 (300 бет).

Дил мүрөк (ырлар, балдар ырлары, проза). – Б.: "Бийиктик Плюс" басмасы, 2015, 554 бет.

Өчпөс из калтыргандар (мектеп окуучулары жана студенттер үчүн энциклопедия. – Б.: "Бийиктик Плюс" басмасы, 2016, 312 бет.

Көп билгенге дилгирмин. Балдар ырлары. – Б.: "Турар" басмасы, 2018, 112 бет.

Сагымбайдын "Манасын" сактап калган Ыбырайым Абдырахманов.– Б.: "Салам" басма үйү, 2018. – 65 б.

Меймандар үчүн кыргызча-орусча сүйлөшмө.– Б.: "Avrasya Press" басмаканасы, 2017. – 60 б.

Кыргызстандын рекорддор (Гиннес) китеби.– Б.: ОсОО "Камилла принт" басмасы, 2019, 288 бет.

Жамгыр ырлар.– Б.: "ЧП Абыкеев А.Э." жеке менчик басмасы. 2020, 150 бет.

Төрт түлүк. Балдар үчүн ырлар. – Б.: "Таалим форум" КФ, 2020, 68 бет.

Кыргыз Гиннесс китеби. Толукталып, оңдолуп 3-басылышы.– Б.: ОсОО "Камилла принт" басмасы, 2021, 323 бет.

Ат-Башы району. Энциклопедия.– Б.: "Махспринт" басмасы, 2021, 392 бет.

Математик - гиннесчи. – Б.: "Махспринт" басмасы, 2022, 314 бет.

USAIDдин "Келгиле окуйбуз!" долбоорунун алкагында 2020-2021-жылдары "Көчөдөгү көлчүк", "Сагыз", "Тазалык", "Шуру", "Эмнеден кандай үн чыгат?", "Санаттар" деген китептери жарык көргөн.

USAIDдин "Окуу Керемет" долбоорунун алкагында 2021-жылы "Жандуу жаратылыш", "Ат чабыш", "Фигуралар", "Инженер деген ким", "Камгак менен коко тикен", "Кимиси коркок", "Санак ырлары", "Арууке китепке кандайча кызыгып калды", "Канча", "Тушоо той", "Дөө менен бөө" деген электрондук китептери https://kitep.edu.gov.kg/ru/cataljg/all_books_for_child/okuukeremet_kg (In Ryrlyz) сайтына, бул китептер BLOOM Library эл аралык электрондук китепканага да жайгаштырылган.

Кыргыздын Гиннесс китеби же рекорддор, эң, эң... алгачкы, биринчи, тунгуч, карлыгач, баштоочтор ж.б. тууралуу Жаныбек жыйнак. Үндүү китеп. Кыргыз азиздер жана дүлөйлөр коомунун ън жазуу кичи студиясында жазылган. Окуган Мааткеримова Т. Угуу мөөнөтү: 6 саат 10 мин., 2011.

"Тамга сандык, сөз куржун" деген китеби 2018-ж. OKUMA.KG электрондук китепканасына жүктөлгөн.

Ысмайыл Кадыров менен Жакыпбек Абдылдаевдин "Санактар" деген китебин Мерсико сайты Видео жомок катары чыгарган (2020).

Айрым чыгармалары, Гиннес китеби "Кыргызстандын жаңы адабияты (Новая литература Кыргызстана) деген көп тилдүү электрондук китепканага (долбоордун автору, башкы редактору жана координатору О.Я.Бондаренко) жүктөлгөн.

"Рухэш" сайтынын электрондук китепканасына да (башкы редактору Олжобай Шакир) айрым аңгемелери, ырлары, публицисткалары, "Өчпөс из калтыргандар" деген китеби киргизилген.

"ФЛЕШМОБ - АНТОЛОГИЯ - 2022-1. Всемирный союз поэтов. "ФЛЕШМОБ Антология ПОЭЗИИ МИРА во всем мире" (первый выпуск, электронная книга, 2022). Сүрөтү, өмүр баяны, "Тынчтык болсун дүйнөдө" деген ыры кирген.

ж.б.

Котормолору

Першина Л.Ф., Петрова С.В. Тигүү өндүрүшүнүн технологиясы. – Б.: Кесип, 1995. – 514 б.

Гриншпан И.Я. Жекече заказ боюнча эркектердин сырт кийимдерин конструкциялоо. – Б.: Кесип, 1995. – 330 б.

Жой Маджесиз. Аялдар маселесин изилдөөлөр. – Б.: 2003. – 266 б.

В.М.Плоских. Биздин Кыргызстан. Популярдуу тарыхый энциклопедия. – Б.: “Сорос-Кыргызстан” фонду, 2004. – 222 б.

Гендерлик изилдөөлөрдүн негизги курсуна хрестоматия. – Б.: 2004. – 324 б.

Коллектив. Мен, мектеп парламенти, коом. – Б.: 2006. – 86 б.

Күмүш жомоктор (Америка жана Австрия элдеринин айбанаттар жөнүндө жомоктору жана мифтери) .– Б.:"Кутаалам" ЖЧК, 2009. – 141 б.

Күмүш жомоктор (Европа жана орус элдеринин айбанаттар жөнүндө жомоктору ) .– Б.:"Кутаалам" ЖЧК, 2009. – 142 б.

Балдар энциклопедиясы. Раритет. Б. 2012.

ж.б.

Үй-бүлөсү

Жубайы Шарипа педагог, уул-кыздары Эрлан мамлекеттик кызматкер, Марал - педагог, Лазат - медстатист.

Колдонулган адабияттар

• *Кыргыз Республикасынын жазуучулары/Кыргызпатент.Түз.: М. Ааматов, А.Чекиров, Ө.Калыева. – Б.: 2011. – 456 б. ISBN 978-9967-26-379-6