АШУУ

АШУУ ‒ тоолордун кыр бөлүктөрүндөгү жапызыраак, ашып өтүүгө ыӊгайлуу кайкы жери; адатта эки өрөөндү байланыштырып турат. Айрым ашуулар кар-мөӊгүлүү зонада жатат. Пайда болушу боюнча тектоникалык, эрозиялык жана мөӊгүнүн аракетинен жаралган ашуулар болуп бөлүнөт. Ашуулардан өткөн жолдор жыл бою (мисалы, Төө-Ашуу) ачык болот, айрымдары гана кар көп түшүп, же кар, көчкү басып, кышында жабылып калат. Кыргызстандагы маанилүү ашуулар: Төө-Ашуу, Долон, Ала-Бел, Талдык, Кызыл-Арт, Чапчыма, Торугарт ж. б. Ашуу бел, дабан, өтмөк, арт жана ажык деп да аталат.
Table 1: Кыргызстандагы маанилүү ашуулар

Ашуунун аты	Деӊиз деӊг.бийиктиги (м)	Жайгашкан орду	Ашуулардан өтүүчү маанилүү авт. жолдору
1	2	3	4
Ак-Бейит	3286	Ат-Башы кырка тоосунун батыш учу менен Арпанын Ала-Тоосунда	Бишкек ‒ Торугарт
Ала-Бел	3184	Талас Ала-Тоосу менен Суусамыр кырка тоосунун кошулган жеринде	Бишкек ‒ Ош
Барскон	3756	Тескей Ала-Тоонун борб. бөлүгүндө	Ысык-Көл ‒ Кум-Төр
Беш-Таш	3578	Талас Ала-Тоосунун түн.-чыгышында	Талас ‒ Кетмен-Төбө
Долон	3030	Байдулу жана Соӊкөл тоолорунун кесилишинде	Бишкек ‒ Торугарт
Кара-Буура	3305	Талас Ала-Тоосунда (Кара-Буура жана Кара-Касмак сууларынын башында)	Талас ‒ Чаткал
Карагөө	2800	Молдо-Тоодо	Бишкек ‒ Тогуз-Торо
Катынарт	3514	Алай кырка тоосунда	Ош ‒ Хорог
Көгарт	3319	Фергана тоо тизмегинде (Көгарт суусунун башында)	Көгарт ‒ Тогуз-Торо
Кубакы	2350	Кыргыз Ала-Тоосунун чыгышында	Боом ‒ Орто-Токой
Кызарт	2664	Сандык жана Кызарт тоолорунун аралыгында	Кочкор ‒ Жумгал
Кызыларт	4280	Чоӊ Алай тоосунда (Кызыларт суусунун башында)	Ош ‒ Хорог
Кызыл-Бел-Чар	2600	Нарын кырка тоосу менен Ала-Мышык тоосунун тутумдашкан жеринде	Бишкек ‒ Торугарт
Өтмөк	3330	Талас Ала-Тоосунун чыгыш бөлүгүндө	Талас ‒ Суусамыр
Талдык	3615	Алай кырка тоосунда	Ош ‒ Хорог
Тоӊ-Мурун	3536	Алай жана Чоӊ Алай кырка тоолорунун аралыгындагы белбаскакта	Улуу Жибек жолунун бир тармагы өткөн
Торугарт	3752	Торугарт кырка тоосунун чыгыш жагында	Нарын ‒ Кашкар
Тосор	3893	Тескей Ала-Тоодо (Тосор жана Үч-Эмчек сууларынынбашталышында)	Ысык-Көл ‒ Сырт
Төө-Ашуу	3586	Кыргыз Ала-Тоосунун борб. бөлүгүндө	Бишкек ‒ Ош
Чанач	3408	Чаткал кырка тоосунун орто бөлүгүндө	Фергана ‒ Чаткал
Чапчыма	2841	Чаткал кырка тоосунун борб. бөлүгүндө	Касан-Сай ‒ Чаткал
Чоӊ Ашуу	3822	Тескей Ала-Тоонун чыгыш бөлүгүндө	Ысык-Көл ‒ Сары-Жаз
Чыйырчык	2402	Алай кырка тоосунда	Ош ‒ Хорог
Чытты	3572	Фергана тоо тизмегинде (Чытты жана Бычан сууларынын башында)	Фергана ‒ Арпа