АКРОЛЕИН

АКРОЛЕИН, п р о п е н а л ь, а к р и л а л ь д е г и д и, СН₂=СНСНО ‒ каныкпаган эӊ жөнөкөй альдегид. Ууктургуч жыттуу, түссүз суюктук, эрүү t 86,5‒88°С, кайноо t 52,7°С, суу жана метанол менен азеотроптук аралашманы пайда кылат. Абада оӊой кычкылданат жана каныкпаган углеводороддорго мүнөздүү реакцияларга кирет. Спирттер жана орг. к-талар менен жеӊил кошулат: CH₂=CHCHO+ROH→ROCH₂CH ₂‒CHO. Лабор-да А. глицеринди дегидратациялоо, аллил спиртин кычкылдандыруу менен алынат. Өнөр жайда Ni₂SiO₃ эритмеси менен иштетилген SiO₂нин катышуусунда формальдегид менен ацетальдегидди газ фазасына айландырып, конденсациялоо жана пропиленди висмут-молибден катализаторунун катышуусунда абадагы кычкылтек менен кычкылдандыруудан алынат. Практикада метоинди, глицеринди, акрил к-тасын, пиридинди, b-пиколинди, дары-дармектерди синтездөөдө, акрилнитрил жана метилметакрилат менен бирдикте сополимерлерди алууда колдонулат.