Difference between revisions of "АЗОТ ТОПТООЧУ МИКРООРГАНИЗМДЕР"
м (→top: clean up, replaced: м‑н → <span cat='ж.кыск' oldv='м‑н'>менен</span> (2), ж‑а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> (3)) |
м (Dilde moved page АОТ ТОПТООЧУ МИКРООРГАНИЗМДЕР to АЗОТ ТОПТООЧУ МИКРООРГАНИЗМДЕР) |
(Айырма жок)
| |
12:31, 22 -октябрь (Тогуздун айы) 2023 -деги абалы
АЗОТ ТОПТООЧУ МИКРООРГАНИЗМДЕР – абадагы мол. азотту сиңирип, азот бирикмелерине айландыруучу микроорганизмдер. Буга татаал түзүлүштүү өсүмдүктөр менен симбиоздо жашаган бактериялар, топуракта эркин жашоочулар да кирет. Азоттун табиятта айланышында жана топуракты, көлмөлөрдү азот кошулмалары менен байытууда алардын мааниси чоң (симбиоздук бактериялар жылына 1 га топуракта 200‑300 кг, симбиоздук эместер 15‑30 кг азот топтойт). Булардын тиричилигинин натыйжасында мол. азоттон (N2) аммиак (NH3) пайда болот. Ал эми аммиактан синтезделген амин к‑таларды өсүмдүктөр пайдаланат. Топуракта, сууда эркин жашаган микроорганизмдерге азот жана анаэробдук бактериялар – клостридум, метан кычкылдандыруучу бактериялар, кызыл күкүрт жана жашыл күкүрт бактериялары кирет. Көк жашыл бактериялардын көбү, кээ бир козу карындар, ачыткылар, спирохеталар да азот топтойт. Симбиоздук азот топтоочуларга чанактуу өсүмдүктүн (буурчак, беде, уй беде, люпин ж. б.) тамырларында жашоочу түймөк бактериялары кирет. О. эле түймөкчөлөр ольха, жийде ж. б. өсүмдүктүн тамырында да жашап, азот бирикмелерин топтойт.