Difference between revisions of "АЛМАТЫ ОБЛУСУ"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span>, ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (4)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АЛМАТЫ ОБЛУСУ''' Казакстан | '''АЛМАТЫ ОБЛУСУ''' Казакстан Республикасынын түштүк-чыгышында. 1932-ж. 10-мартта түзүлгөн. Аянты 223,9 миӊ ''км''<sup>2</sup>. Калкы 2,0 млн (2013), шаар калкы 30,3%, облустун курамында 16 администрациялык район, 3 шаар, 6 шаарча бар. Борбору ‒ ''Талды-Коргон'' шаары.Түштүгүн Теӊир-Тоо (бийиктиги 973 ''м''ге чейин), түндүгүн Балкаш бою чөлү ээлейт. Климаты континенттик. Январдын орточо темп-расы ‒10°С, июлдуку 24°С. Жылдык жаан-чачыны 100 ''мм''ден (чөлдөрдө) 1000 ''м''мге (тоолордо) чейин. Тоо этегинин климаты жумшак; январдын орточо температурасы ‒3…‒6°С, жылдык жаан-чачыны 700‒1000 ммге чейин. Башкы дарыясы ‒ Иле. Түндүк-батышында Балкаш көлү жайгашкан. Минералдык булактар кездешет. Шыбак-баялыштуу, шор топурактуу жарым чөл <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> чөл бийиктеген сайын коӊур топурактуу кургак талаага өтөт. Тоолордо токой, субальп <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> альп шалбаасы өсөт. Негизги өнөр жай тармактары: оор машина куруу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> металл иштетүү, жеӊил (текстиль, трикотаж булгаары-бут кийим ж. б.), тамак-аш (ун тартуу, май чыгаруу, консерва), эт комбинаты. Иле дарыясына Капчыгай ГЭСи курулган. Маанилүү өнөр жай борбору Алматы, Талгар. Сугат дыйканчылыгы өнүккөн. Эгин (негизинен буудай), кант кызылчасы, тамеки, жүгөрү айдалат. Жемиш багы, жүзүм өстүрүлөт. Кой, жылкы, төө чарбалары бар. Уй чарбасы эт багытында. Балкаш көлү <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> Иле дарыясында балык кармалат. Балкашта <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Иледе кеме жүрөт. Бухара ‒ Ташкент ‒ Бишкек ‒ Алматы газ кууру курулган.<br> | ||
14:55, 20 Сентябрь (Аяк оона) 2023 -деги абалы
АЛМАТЫ ОБЛУСУ Казакстан Республикасынын түштүк-чыгышында. 1932-ж. 10-мартта түзүлгөн. Аянты 223,9 миӊ км2. Калкы 2,0 млн (2013), шаар калкы 30,3%, облустун курамында 16 администрациялык район, 3 шаар, 6 шаарча бар. Борбору ‒ Талды-Коргон шаары.Түштүгүн Теӊир-Тоо (бийиктиги 973 мге чейин), түндүгүн Балкаш бою чөлү ээлейт. Климаты континенттик. Январдын орточо темп-расы ‒10°С, июлдуку 24°С. Жылдык жаан-чачыны 100 ммден (чөлдөрдө) 1000 ммге (тоолордо) чейин. Тоо этегинин климаты жумшак; январдын орточо температурасы ‒3…‒6°С, жылдык жаан-чачыны 700‒1000 ммге чейин. Башкы дарыясы ‒ Иле. Түндүк-батышында Балкаш көлү жайгашкан. Минералдык булактар кездешет. Шыбак-баялыштуу, шор топурактуу жарым чөл жана чөл бийиктеген сайын коӊур топурактуу кургак талаага өтөт. Тоолордо токой, субальп жана альп шалбаасы өсөт. Негизги өнөр жай тармактары: оор машина куруу жана металл иштетүү, жеӊил (текстиль, трикотаж булгаары-бут кийим ж. б.), тамак-аш (ун тартуу, май чыгаруу, консерва), эт комбинаты. Иле дарыясына Капчыгай ГЭСи курулган. Маанилүү өнөр жай борбору Алматы, Талгар. Сугат дыйканчылыгы өнүккөн. Эгин (негизинен буудай), кант кызылчасы, тамеки, жүгөрү айдалат. Жемиш багы, жүзүм өстүрүлөт. Кой, жылкы, төө чарбалары бар. Уй чарбасы эт багытында. Балкаш көлү менен Иле дарыясында балык кармалат. Балкашта жана Иледе кеме жүрөт. Бухара ‒ Ташкент ‒ Бишкек ‒ Алматы газ кууру курулган.