Difference between revisions of "АЙЫЛ ЧАРБА ӨНДҮРҮШҮН"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
Tag: New redirect
 
1 -сап: 1 -сап:
#REDIRECT [[АЙЫЛ ЧАРБА ӨНДҮРҮШҮН АВТОМАТТАШТЫРУУ]]
'''АЙЫЛ ЧАРБА ӨНДҮРҮШҮН АВТОМАТТАШТЫРУУ''' – өндүрүштүк процессте прибор <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> машинаны колдонуу. Бул процессте адам тек&#0173;шерүүчү ролду гана ойнойт. Айыл чарба жумуштарын автоматташтырууда эмгек өндүрүмдүүлүгү жого&#0173;рулайт. Анын негизин электрондук аппараттар, жөнгө салгычтар, текшерүүчү&#8209;өлчөөчү приборлор түзөт.  Айыл  чарбасын комплекстүү механикалашты&#0173;руу <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> электрлештирүү ага толук шарттарды түзөт. Автоматташтыруу, айрыкча мал чарба&#0173;сында, канаттуулар чарбасында <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> үрөн таза&#0173;лоо жумуштарында колдонулууда. Бул тармак&#0173;тарда автоматташтыруу үч багытта өнүккөн: электр машиналарын кеңири колдонуу <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> бар&#0173;дык технологиялык  процесстерди байланыштырып иштетүү; микроклиматтын тийиштүү көрсөткүч&#0173;төрүн (аба температурасын, нымдуулугун, газдын курамын, жарыкты) камсыз кылуучу механизм&#0173;дерди колдонуу; башкаруучу системаларды долбоорлоо. Үрөн пункттарында электр кый&#0173;мылдаткычтарын аралыктан башкаруу, маши&#0173;нага жүктөө, кампадагы үрөндүн температурасын <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> нымдуулугун текшерүү, өлчөө ж. б. жумуш&#0173;тар автоматташтырылган. Сугат ишин автомат&#0173;таштыруу <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> сууну үнөмдөөгө, иштеген адам&#0173;дардын санын кыскартууга, түшүмдүүлүктү <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> эмгек өндүрүмдүүгүн жогорулатууга жетишүүгө болот. Диспетчердик башкарууда автоматташ&#0173;тыруу өтө маанилүү. Мында машина&#8209;трактор&#0173;дук парктын иштеши, жүк ташуу жумуштары&#0173;нын аткарылышы 20&#8209;30%ке жакшыртылат. Айыл чарба өндүрүшүн  автоматташтыруунун өзгөчөлүктөрү технологиялык  процесстерге техникадан тышкары топурактын, малдын ж. б. катышуусу <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> мүнөздөлөт, башкача айтканда  биологиялык  процесс&#0173;терди эске алууга туура келет. Мындан тышка&#0173;ры айыл чарба өндүрүшүнүн мезгилдик мүнөзү, ачык асман астында жайгашуусуна <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> бууланууга көңүл бурулат.
 
''Ы.Ж. Осмонов.''<br>

16:23, 7 Сентябрь (Аяк оона) 2023 -деги абалы

АЙЫЛ ЧАРБА ӨНДҮРҮШҮН АВТОМАТТАШТЫРУУ – өндүрүштүк процессте прибор жана машинаны колдонуу. Бул процессте адам тек­шерүүчү ролду гана ойнойт. Айыл чарба жумуштарын автоматташтырууда эмгек өндүрүмдүүлүгү жого­рулайт. Анын негизин электрондук аппараттар, жөнгө салгычтар, текшерүүчү‑өлчөөчү приборлор түзөт. Айыл чарбасын комплекстүү механикалашты­руу жана электрлештирүү ага толук шарттарды түзөт. Автоматташтыруу, айрыкча мал чарба­сында, канаттуулар чарбасында жана үрөн таза­лоо жумуштарында колдонулууда. Бул тармак­тарда автоматташтыруу үч багытта өнүккөн: электр машиналарын кеңири колдонуу менен бар­дык технологиялык процесстерди байланыштырып иштетүү; микроклиматтын тийиштүү көрсөткүч­төрүн (аба температурасын, нымдуулугун, газдын курамын, жарыкты) камсыз кылуучу механизм­дерди колдонуу; башкаруучу системаларды долбоорлоо. Үрөн пункттарында электр кый­мылдаткычтарын аралыктан башкаруу, маши­нага жүктөө, кампадагы үрөндүн температурасын жана нымдуулугун текшерүү, өлчөө ж. б. жумуш­тар автоматташтырылган. Сугат ишин автомат­таштыруу менен сууну үнөмдөөгө, иштеген адам­дардын санын кыскартууга, түшүмдүүлүктү жана эмгек өндүрүмдүүгүн жогорулатууга жетишүүгө болот. Диспетчердик башкарууда автоматташ­тыруу өтө маанилүү. Мында машина‑трактор­дук парктын иштеши, жүк ташуу жумуштары­нын аткарылышы 20‑30%ке жакшыртылат. Айыл чарба өндүрүшүн автоматташтыруунун өзгөчөлүктөрү технологиялык процесстерге техникадан тышкары топурактын, малдын ж. б. катышуусу менен мүнөздөлөт, башкача айтканда биологиялык процесс­терди эске алууга туура келет. Мындан тышка­ры айыл чарба өндүрүшүнүн мезгилдик мүнөзү, ачык асман астында жайгашуусуна жана бууланууга көңүл бурулат.

Ы.Ж. Осмонов.