БЕЙШЕКЕЕВ Намасбек

Мамлекеттик ишмер үчүн калып-карта

Маалымат жазылбаган саптар, макалада көрсөтүлбөйт. Бул символдор менен саптар <!-- жана -->, билдирүүлөр (комментарийлер) болуп саналышат, булардын аралыгындагы текст макалада көрсөтүлбөйт, каалаган учурда буларды өчүрүп салууга болот.

{{Мамлекеттик ишмер
 |ысымы            = <!-- инсандын ысымы*  -->
 |расмий ысымы     = <!-- инсандын өз улутунда расмий аталышы -->
 |сүрөтү           = <!-- инсандын сүрөтү -->
 |туурасы          = <!-- сүрөттүн туурасы пиксель менен (авто — 280px) -->
 |сүрөттүн аталышы = <!-- сүрөттүн алдына жазылат -->
 |герби            = <!-- инсандын герби -->
 |гербдин аталышы  = <!-- герб алдына жазылат -->
 |гербдин туурасы  = <!-- гербдин сүрөтүнүн туурасы пиксель менен (авто — 120px) -->
<!-- КЫЗМАТЫ ТУУРАЛУУ МААЛЫМАТТАР  -->
 |кызматы             = <!-- инсандын кызматы -->
 |катары              = <!-- катардагы саны -->
 |жубайларынын катары = <!-- айым үчүн катардагы саны -->
 |ысым менен          = <!-- ысымы алдында башкаруу -->
 |желек               = <!-- кызматтын желеги-->
 |желек2              = 
 |иш баштоо убагы     = <!-- дата начала периода правления* -->
 |иш аяктоо убагы     = <!-- дата конца  периода правления* -->
 <!--же: -->
 |башкаруу убагы      = <!-- башкаруу убагы* — башы—аягы -->
 |андан мурунку инсан = <!-- мурасты өткөрүп берген инсан* -->
 |андан кийинки инсан = <!-- мурасты өткөрүп алган инсан* -->
 |тактагы ысымы       = <!-- инсандын тактагы ысымы -->
 |таажыланышы         = <!-- таажылануу күнү -->
 |баш тартуусу        = <!-- тактан баш тарткан күнү -->
 |мураскору           = <!-- инсандын мураскору -->
<!-- Мамлекеттик ишмердүүлүккө тиешеси бар инсандын айланасындагы адамдар үчүн маалымат -->
 |тектеш башкаруучу1             = <!-- такты тең бөлүшкөн инсан -->
 |тектеш башкаруучу1алгач убакта = <!-- тектеш башталган учурдун башы -->
 |тектеш башкаруучу1соңку убакта = <!-- тектеш башкарган учурдун аягы -->
 |регент1                        = <!-- убактылуу башкаруучу  -->
 |регент1алгач убакта            = <!-- убактылуу башкаруучунун башкаруу башы -->
 |регент1соңку убакта            = <!-- убактылуу башкаруучунун башкаруу аягы -->
 |премьер            = <!-- премьер-министр (министрлер кабинетинин жетекчиси) -->
 |вице-президент     = <!-- вице-президент (мисалы, АКШ президенттери үчүн) -->
 |президент          = <!-- президент -->
 |монарх             = <!-- монарх -->
 |губернатор         = <!-- губернатор -->
 |вице-губернатор    = <!-- вице-губернатор -->
 |билдирүү           = <!-- кызматка билдирүү жазуу-->
<!--
* 10 кызматты жазуу мүмкүнчүлүгү бар. Экинчи жана андан кийинки кызматтар индекс «_№» менен жазылат:
    «кызмат»,   «желек»,   «желек2»,   «андан мурунку инсан»,   «регент1»,   «тектеш башкаруучу1»,   … — биринчи кызматы,
    «кызмат_2», «желек_2», «желек2_2», «андан мурунку инсан_2», «регент1_2», «тектеш башкаруучу1_2», … — экинчи кызматы,
    «должность_3», «флаг_3», «флаг2_2», «андан мурунку инсан_3», «регент1_2», «тектеш башкаруучу1_3», … — үчүнчү кызматы,
  жана у.с.
* Бир кызматка 4 регентти жазууга болот:
    «регент1»   … «регент4»   биринчи кызмат үчүн,
    «регент1_2» … «регент4_2» экинчи кызмат үчүн,
  жана у.с.
* Бир кызматкан 5 тектеш башкаруучуну жазууга болот:
    «тектеш башкаруучу1»   … «тектеш башкаруучу5»   биринчи кызмат үчүн,
    «тектеш башкаруучу1_2» … «тектеш башкаруучу5_2» экинчи кызмат үчүн,
  жана у.с.
-->
<!-- ЖЕКЕ МААЛЫМАТТАР -->
 |туулган жылы             = 
 |туулган жери             = 
 |каза болгон жылы         = 
 |каза болгон жери         = 
 |мүрзөсүнүн орду          = 
 |мүрзөсүнүн орду          = 
 |жынысы                   = 
 |туулганда берилген ысымы = 
 |атасы                    = 
 |апасы                    = 
 |жубайы                   = 
 |жубайы                   = 
 |балдары                  = 
<!-- АСКЕРДИК КЫЗМАТ -->
 |наамы              = <!-- жогорку чин/наам — сөзсүз толтурулушу абзел -->
 |кызмат өтөгөн жылы = <!-- инсандын аскердик кызмат өтөгөн мөөнөтү -->
 |жарандыгы          = <!-- инсандын аскер өтөгөн өлкөсү, шаары, айылы, жайы, ротасы ж.б.у.с. -->
 |кызмат өтөгөн жайы = <!-- инсандын аскер өтөгөн жайы, ротасы ж.б.у.с -->
 |башкаруусу         = <!-- кайсы бөлүктөрдү башкарган -->
 |катышкан согушу    = <!-- катышкан согуштары  -->
<!-- ИЛИМИЙ ИШМЕРДҮҮЛҮК -->
 |илимий чөйрө     = <!-- илимий чөйрөсү, багыты -->
 |иштеген жайы     = <!-- иштеген жайы, университет, институт ж.б. -->
 |белгилүү болгону = <!-- эмне ачылыш менен белгилүү болгон -->
 <!-- БАШКАЛАР -->
 |партиясы                = <!-- саясий партиясы -->
 |билими                  = <!-- инсандын билими -->
 |илимий даражасы         = <!-- инсандын илимий даражасы -->
 |илимий наамы            = <!-- инсандын илимий наамы -->
 |кесиби                  = <!-- инсандын кесиби -->
 |ишмердүүлүгү            = <!-- инсандын ишмердүүлүгү -->
 |дини                    = 
 |сыйлыктары              = <!-- алган сыйлыктары -->
 |кол тамгасы             = <!-- инсандын кол тамгасы -->
 |монограммасы            = <!-- монограммасы -->
 |монограммасынын туурасы = 
 |сайты                   = <!-- инсандын сайты -->
 |уикиказына              = Уикизанада ысымы
}}

ПРОФЕССОР НАМАСБЕК БЕЙШЕКЕЕВДИН ӨМҮР ЖОЛУ

Бүт өмүрүн  илим-билимге, жаш муундарга арнаган  Намасбек Бейшекеев   1932-жылы 20-майда Сары-Ѳзѳн Чүй, азыркы Ысык-Ата районунун Жетиген (Сын-Таш) айылында  туулган.

1939–1947-жылдары Киров атындагы жергиликтүү жети жылдык мектебинде  билим алган соң, Фрунзедеги (Бишкектеги) педагогикалык окуу жайына тапшырган.  

1950-жылы  Талас областтык билим берүү бөлүмүнө жолдомо алат да, азыркы Кара-Буура (мурунку Киров) районуна караштуу Кѳк-Сай айлындагы  жети жылдык мектебине мугалим болуп орношот.

1952-жылы Кыргыз мамлекеттик университетинин филология факультетинин кыргыз тили жана адабияты бѳлүмүнѳ тапшырып, аны 1957-жылы артыкчылык диплому  менен аяктаган.

1957–1958-ж. Кыргыз ССРинин Илимдер академиясынын Тил жана адабият институтуна  улук лаборанттык кызматка алынган.

1957-жылы «Мургабдык кыргыздарынын  лексикалык ѳзгѳчѳлүктѳрү боюнча материалдар» деген аталыштагы макаласын академиянын бараандуу илимий журналына жарыялаган. Ал макала анын тил илимине (диалектологияга) жасаган биринчи кадамы, илимпоз болом деген алгачкы  далалаты эле.

1958-жылы КР УИАнын Тил жана адабият институтунун директору, академик И. А. Батманов Н. Бейшекеевди кенже илимий кызматкерлик орунга которот.

1961-жылы илимпоздорго эң керектүү болгон «Кыргыз тили боюнча адабияттардын библиографиялык кѳрсѳткүчү: 1929–1959» деген  эмгегин жарыкка  чыгарат. Бул эмгек азыркы учурда да актуалдуулугун жогото элек.

1961-жылы  КР УИАнын аспирантура бөлүмүнө тапшырат.

1962-жылы Г. Бакинова, Э. Абдылдаев менен авторлошуп жазган «Ѳзбекстандагы кыргыздардын тилиндеги жергиликтүү ѳзгѳчѳлүктѳр»,  

1964-жылы «Казакстандагы кыргыздардын тилдик ѳзгѳчѳлүктѳрү»  деген эмгектери жарыкка чыгат.

1965-жылы академик И. А. Батмановдун жетекчилиги астында «Кыргызстандан тышкаркы кыргыз говорлору» деген темада филология илимдеринин кандидаты окумуштуулук даражасын алуу үчүн  диссертациясын ийгиликтүү коргойт.

1965-жылы Кыргыз ССРинин элге билим берүү министрлиги атайын жолдомо  менен  азыркы Ош мамлекеттик университетине (мурдагы Ош мамлекеттик  педагогикалык институтуна) иштѳѳгѳ жиберет.

1966–1968-ж. ж. жогоруда аталган институтта кыргыз тили жана адабият кафедрасында адегенде улук окутуучу, андан кийин кафедранын башчысы болуп эмгектенет.  

1970–1971-ж. ж. аталган окуу жайдын башталгыч билим берүү методикасы кафедрасынын башчысы,

1972–1991-ж. ж. ошол эле жерде кыргыз тили жана адабияты кафедрасынын доценти,  кафедра башчысы, жаңыдан уюшулган Кыргыз жана ѳзбек тилдери факультетинин деканынын милдетин аткаруучу, кыргыз тили кафедрасынын профессору кызмат орундарында иштейт. 27 жыл бою Ош мамлекеттик педагогикалык институтунда эмгектенип, жогорку билимдүү кыргыз филологдорун даярдоого чоң салымын кошкон.

1992–93-окуу жылында Бишкектеги Тилдер жана гуманитардык илимдер мамлекеттик институтунда (азыркы К. Карасаев атындагы Бишкек мамлекеттик университети) кыргыз тилинин практикалык курсу, кыргыз тили кафедраларында, профессорлук кызматта ѳмүрүнүн аягына чейин (2001-ж.) үзүрлүү  эмгектенди.

Кѳп жылдык илимий-педагогикалык ишмердиги мамлекет тарабынан бааланып, «Кыргыз ССРинин элге билим берүүсүнүн отличниги» төш белгиси (1981),  «Эмгек ветераны» медалы (1985), Кыргыз ССРинин Жогорку жана атайын орто билим берүү министрлигинин «Ардак грамотасы» (1987), Кыргыз ССРинин элге билим берүү министрлигинин «Ардак грамоталары» (1989, 1990), «Манас-1000» медалы (1995) менен сыйланып, «Кыргыз Республикасынын билим берүүсүнѳ эмгек сиңирген кызматкер» (2000) наамына ээ болгон.

Н. Бейшекеев илим-изилдѳѳ иштери  багытында 40тан ашык илимий-методикалык эмгектерди жараткан библиограф, диалектолог, методист, лексикограф, дасыккан педагог катары республикабыздын илим чѳйрѳсүндѳ өз орду бар окумуштуу. Илимий эмгектеринен:

1. Илим чѳйрѳсүндѳ авторитети чоң «Труды ИЯЛ АН Киргизской ССР» жана «Известия АН Киргизской ССР» журналдарына жарыялаган «Мургабдык кыргыздардын лексикалык ѳзгѳчѳлүктѳрү боюнча материалдар» (1957), «Мургабдык кыргыздардын тилиндеги фонетикалык ѳзгѳчѳлүктѳр» (1964) деген  макалаларында Тажикстандын Мургаб аймагындагы кыргыздардын тилдик ѳзгѳчѳлүктѳрү тууралуу диалектологиялык жагдайдан мүнѳздѳмѳ берилген.  

2. «Казакстандык кыргыздардын тилдик ѳзгѳчѳлүктѳрү» (1964).

3. «Ѳзбекстандагы кыргыздардын тилдик ѳзгѳчѳлүктѳрү» (1962) деген Г. Бакинова, Э. Абдулдаев менен  чогуу жазган китептин  грамматика бѳлүмүн Н. Бейшекеев жазган.

4. «Кыргыз тили. Библиографиялык кѳрсѳткүч 1960–1970-ж. ж». Бул китеп ушундай аталышта 1961-жылы чыккан «Кыргыз тили. Библиографиялык кѳрсѳткүч» деген эмгектин логикалык уландысы, т. а., кыргыз тили боюнча 1929-жылдан 1970-жылдар аралыгында чыккан эмгектердин библиографиялык кѳрсѳткүчү болуп эсептелет.

5. Азыркы кыргыз тилинин фонетикасы боюнча окуу-методикалык колдонмо (Ж. Мамытов менен авторлош). - Фрунзе, 1987.

6. Азыркы кыргыз тили боюнча практикум (пунктуация). - Бишкек, 1995.

7. Орусча-кыргызча сѳздүк. - Бишкек, 2004.

8. Кыргызча-орусча сөздүк. - Бишкек, 2015.  

9. Тандалмалар.- Бишкек, 2017.

10. Азыркы кыргыз тилинин синтаксиси жана пунктуациясы. - Бишкек,               2023-ж.

Намасбек Бейшекеевдин жогоруда кыскача айтылган өрнөктүү өмүр жолу жана анын кыргыз тил илимине, жалпы эле кыргыз филологиясына кошкон салымы, т. а. жасап кеткен орчундуу илимий эмгектери жана келечек муунду тарбиялоодо, билим берүүдөгү салымы агайдын дагы бир ирет алгачкы библиограф, мыкты диалектолог-практик окумуштуу катары алдына адам салдырбаган инсан болгон десек жаңылышпайбыз.

Мындан сырткары окумуштуу, илимпоз катары мыкты шакирттерди таптай алды. Мисал катары, филология илимдеринин доктору, профессор  Искендерова Суусар, белгилүү түрколог, филология илимдеринин кандидаты, профессор К. Коңкобаев  сыяктуу шакирттерин айтсак болот.

Үй-бүлөдө агай сүйүктүү өмүрлүк жолдош болгон жана 4 кыз, 2 уулга сүйкүмдүү камкор ата, ошондой эле 22 неберенин  чоң атасы жана таятасы катары үлгү боло алды.

Өмүрлүк жолдошу Бейшекеева Апал Төлөнбаевна менен 33 жыл бирге өмүр сүрүштү.

Уулдары:

Бейшекеев Мекен – «Манас» аэропортунун кызматкери;

Бейшекеев Медет – жеке ишкер.

Кыздары:

Бейшекеева Максат – Бишкек хореографиялык окуу жайында орус тили мугалими;

Бейшекеева Гүлзат – Таш-Көмүр шаарындагы Гидроэлектростанциясында Кадрлар бөлүмүнүн кызматкери;

Бейшекеева Мирзат – Кант районунун Ивановка айылындагы мектепте химия-биология боюнча мугалими;

Бейшекеева Нурзат – «Билим жолу» менчик мектебинде араб тили мугалими катары эл кызматында болуп, учурда үзүрлүү эмгектенип жатышат.