Difference between revisions of "АМУР"
м (→top: clean up, replaced: ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span>) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АМУР''' (тунгус-манжур тилдеринде ''амар'' – дарыя чаты; монголчо Хара-Мурэн – «кара дарыя»; кытайча Хэйлунцзян – «кара ажыдаар дарыясы») – Чыгыш Азиядагы дарыя.Шилка <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Аргунь д-нын кошулушунан пайда болот. Охот деңизинин Амур лиманына куят. Уз. 2824 ''км'' | '''АМУР''' (тунгус-манжур тилдеринде ''амар'' – дарыя чаты; монголчо Хара-Мурэн – «кара дарыя»; кытайча Хэйлунцзян – «кара ажыдаар дарыясы») – Чыгыш Азиядагы дарыя.Шилка <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Аргунь д-нын кошулушунан пайда болот. Охот деңизинин Амур лиманына куят. Уз. 2824 ''км'' (Аргундун башатынан 4444 ''км'', алабынын аянты 1856 миң ''км<sup>2</sup>,'' анын көбү Россияда. Жогор жагы негизинен кууш, Зея д-нын | ||
чатынан тартып кенен өрөөн аркылуу агат.Кичи Хинган тоолору аркылуу акканда өрөөнү | |||
кууштап, төмөнкү агымында кайтадан кеңеет;мында А. салааларга бөлүнүп агат. Негизги | |||
куймалары: Зея, Бурея, Амгунь (сол), Сунгари,Уссури (оң). Орт. чыгымы 10800 ''м<sup>3</sup>/сек,'' эң көп чыгымы Хабаровск ш. тушта 40 000 ''м<sup>3</sup>/сек'' (жайында кирет), эң аз чыгымы 345 ''м<sup>3</sup>/сек.'' Суунун жазгы киришине кар суулары анча таасир кылбайт (кышкысын кар аз болгондуктан). Жазында ташкындайт. А-дан 1 суткада 41 миң ''т'' агынды агып өтөт. Жогорку агымы ноябрдын башталышынан майдын башталышына чейин, төмөн жатып ноябрдын аягынан апрелдин аягына чейин тоңот. Балык (кета, горбуша, калуга ж. б.) кармалат, А. – Ы. Чыгыштын маанилүү суу жолу (бардык жеринде кеме жүрөт). Боюнда Благовещенск, Хабаровск, Амурск, Комсомольск-на-Амуре, Николаевск-на-Амуре (Россия), Айхой (Хэйхэ; Кытай) ш. жайгашкан. | |||
09:11, 30 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АМУР (тунгус-манжур тилдеринде амар – дарыя чаты; монголчо Хара-Мурэн – «кара дарыя»; кытайча Хэйлунцзян – «кара ажыдаар дарыясы») – Чыгыш Азиядагы дарыя.Шилка жана Аргунь д-нын кошулушунан пайда болот. Охот деңизинин Амур лиманына куят. Уз. 2824 км (Аргундун башатынан 4444 км, алабынын аянты 1856 миң км2, анын көбү Россияда. Жогор жагы негизинен кууш, Зея д-нын чатынан тартып кенен өрөөн аркылуу агат.Кичи Хинган тоолору аркылуу акканда өрөөнү кууштап, төмөнкү агымында кайтадан кеңеет;мында А. салааларга бөлүнүп агат. Негизги куймалары: Зея, Бурея, Амгунь (сол), Сунгари,Уссури (оң). Орт. чыгымы 10800 м3/сек, эң көп чыгымы Хабаровск ш. тушта 40 000 м3/сек (жайында кирет), эң аз чыгымы 345 м3/сек. Суунун жазгы киришине кар суулары анча таасир кылбайт (кышкысын кар аз болгондуктан). Жазында ташкындайт. А-дан 1 суткада 41 миң т агынды агып өтөт. Жогорку агымы ноябрдын башталышынан майдын башталышына чейин, төмөн жатып ноябрдын аягынан апрелдин аягына чейин тоңот. Балык (кета, горбуша, калуга ж. б.) кармалат, А. – Ы. Чыгыштын маанилүү суу жолу (бардык жеринде кеме жүрөт). Боюнда Благовещенск, Хабаровск, Амурск, Комсомольск-на-Амуре, Николаевск-на-Амуре (Россия), Айхой (Хэйхэ; Кытай) ш. жайгашкан.