Difference between revisions of "АМУ-ДАРЫЯ"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span>, ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (4)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АМУ-ДАРЫЯ''' – Орто Азиядагы дарыя; айрым бөлүгү Тажикстан, Өзбекстан, Түркмөнстан <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> | '''АМУ-ДАРЫЯ''' – Орто Азиядагы дарыя; айрым бөлүгү Тажикстан, Өзбекстан, Түркмөнстан <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> Афганистандын чек аралары аркылуу агат. Панж <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> Вахш д-нын кошулушунан пайда болуп, Арал деңизине куярда дельтаны пайда кылат. Уз. 1415 ''км'' (Панж д-нын башталышынан 2540 ''км),'' алабынын аянты 309 миң ''км<sup>2'' (Керки ш-на чейин). Алабы тоолуу, түздүктүү бөлүктөрдөн турат, түздүктөрдө А.-Д. Кара-Кум <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> Кызыл-Кум чөлдөрү аркылуу агып, нугун өзгөртүп турат. Негизги куймалары: Сурхаб (сол), Кафирниган, Сурхан-Дарыя (оң). Орт. чыгымы Керки ш.тушта 2000 ''м<sup>3</sup>/сек'' (эң чоң чыгымы 9060 ''м<sup>3</sup>/сек,''эң азы 420 ''м<sup>3</sup>/сек).'' Жаз-жай айларында суусу кирет. Суусу өтө ылайлуу (3,3 ''кг/м<sup>3</sup>).'' Төмөнкү агымында тоңот (Нукус ш. тушта 4 айга чейин). Сугатка кеңири пайдаланылат, А.-Д-да Төө-Моюн <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> Тахиаташ гидротүйүндөрү курулган, андан Кара-Кум <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> Аму-Бухара каналдары башталат. Төмөнкү агымында балык кармалат. Чаржоу ш-нан тартып такай кеме жүрөт. Боюнда Термез, Керки, Нукус ш. жайгашкан. | ||
08:56, 30 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АМУ-ДАРЫЯ – Орто Азиядагы дарыя; айрым бөлүгү Тажикстан, Өзбекстан, Түркмөнстан менен Афганистандын чек аралары аркылуу агат. Панж жана Вахш д-нын кошулушунан пайда болуп, Арал деңизине куярда дельтаны пайда кылат. Уз. 1415 км (Панж д-нын башталышынан 2540 км), алабынын аянты 309 миң км2 (Керки ш-на чейин). Алабы тоолуу, түздүктүү бөлүктөрдөн турат, түздүктөрдө А.-Д. Кара-Кум жана Кызыл-Кум чөлдөрү аркылуу агып, нугун өзгөртүп турат. Негизги куймалары: Сурхаб (сол), Кафирниган, Сурхан-Дарыя (оң). Орт. чыгымы Керки ш.тушта 2000 м3/сек (эң чоң чыгымы 9060 м3/сек,эң азы 420 м3/сек). Жаз-жай айларында суусу кирет. Суусу өтө ылайлуу (3,3 кг/м3). Төмөнкү агымында тоңот (Нукус ш. тушта 4 айга чейин). Сугатка кеңири пайдаланылат, А.-Д-да Төө-Моюн жана Тахиаташ гидротүйүндөрү курулган, андан Кара-Кум жана Аму-Бухара каналдары башталат. Төмөнкү агымында балык кармалат. Чаржоу ш-нан тартып такай кеме жүрөт. Боюнда Термез, Керки, Нукус ш. жайгашкан.