Difference between revisions of "АЯНТ (геометрия)"
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АЯНТ''' г е о м е т р и я д а ‒ 1) геом. фигуралар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> беттердин сандык мүнөздөмөлөрүнүн бири. А. төмөнкү касиеттерге ээ: 1) терс эмес; 2) аддитивдүү; 3) жылдырууда сакталат; 4) бирдик квадраттын А-ы 1ге барабар. А-ты эсептөө байыртадан эле геометриянын негизги маселелеринин бири болгон. Байыркы грек окумуштуулары айрым фигуралардын А-тарын эсептөөнүн эрежелерин билишкен. Бул эрежелер Евклиддин «Башталыштар» аттуу жыйнагында теорема формасында берилген. Тегиздиктеги көп бурчтуктардын А-тары көп бурчтуктарды тик бурчтуктарга келтирүү аркылуу ченелет. Айрым А-тарды Кавальери принцибинин жардамы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> аныктоого болот. Ар кандай жалпак фигуралардын А-тары аныкталган интегралдын жардамы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> эсептелинет. Мис., төмөн жагынан (''а,'' 0) <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (''b,'' 0) арасындагы ''O<sub>x'' огунун кесиндиси <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> чектелген, ал эми жогору жагынан терс эмес <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> [''a, b''] сегментинде аныкталган үзгүлтүксүз ''f(x'') функциясы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> чектелген фигуранын А-ты '''<math>S=\int_a^b f(x)\,dx | '''АЯНТ''' г е о м е т р и я д а ‒ 1) геом. фигуралар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> беттердин сандык мүнөздөмөлөрүнүн бири. А. төмөнкү касиеттерге ээ: 1) терс эмес; 2) аддитивдүү; 3) жылдырууда сакталат; 4) бирдик квадраттын А-ы 1ге барабар. А-ты эсептөө байыртадан эле геометриянын негизги маселелеринин бири болгон. Байыркы грек окумуштуулары айрым фигуралардын А-тарын эсептөөнүн эрежелерин билишкен. Бул эрежелер Евклиддин «Башталыштар» аттуу жыйнагында теорема формасында берилген. Тегиздиктеги көп бурчтуктардын А-тары көп бурчтуктарды тик бурчтуктарга келтирүү аркылуу ченелет. Айрым А-тарды Кавальери принцибинин жардамы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> аныктоого болот. Ар кандай жалпак фигуралардын А-тары аныкталган интегралдын жардамы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> эсептелинет. Мис., төмөн жагынан (''а,'' 0) <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (''b,'' 0) арасындагы ''O<sub>x'' огунун кесиндиси <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> чектелген, ал эми жогору жагынан терс эмес <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> [''a, b''] сегментинде аныкталган үзгүлтүксүз ''f(x'') функциясы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> чектелген фигуранын А-ты '''<math>S=\int_a^b f(x)\,dx</math>'''[[File:АЯНТ 189.png | thumb|Сүр.1]] | ||
[[File:АЯНТ 190.png | thumb|none]] | [[File:АЯНТ 190.png | thumb|none]] | ||
интегралы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> туюнтулат (к. сүрөт).<br>Көп грандыктын бетинин А-ы анын грандарынын А-тарынын суммасына барабар.<math>\text{формула сүр.2 <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> сүр.3 жараша оңдолушу керек. }</math> | интегралы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> туюнтулат (к. сүрөт).<br>Көп грандыктын бетинин А-ы анын грандарынын А-тарынын суммасына барабар.<math>\text{формула сүр.2 <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> сүр.3 жараша оңдолушу керек. }</math> | ||
22:06, 27 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АЯНТ г е о м е т р и я д а ‒ 1) геом. фигуралар менен беттердин сандык мүнөздөмөлөрүнүн бири. А. төмөнкү касиеттерге ээ: 1) терс эмес; 2) аддитивдүү; 3) жылдырууда сакталат; 4) бирдик квадраттын А-ы 1ге барабар. А-ты эсептөө байыртадан эле геометриянын негизги маселелеринин бири болгон. Байыркы грек окумуштуулары айрым фигуралардын А-тарын эсептөөнүн эрежелерин билишкен. Бул эрежелер Евклиддин «Башталыштар» аттуу жыйнагында теорема формасында берилген. Тегиздиктеги көп бурчтуктардын А-тары көп бурчтуктарды тик бурчтуктарга келтирүү аркылуу ченелет. Айрым А-тарды Кавальери принцибинин жардамы менен аныктоого болот. Ар кандай жалпак фигуралардын А-тары аныкталган интегралдын жардамы менен эсептелинет. Мис., төмөн жагынан (а, 0) жана (b, 0) арасындагы Ox огунун кесиндиси менен чектелген, ал эми жогору жагынан терс эмес жана [a, b] сегментинде аныкталган үзгүлтүксүз f(x) функциясы менен чектелген фигуранын А-ты
интегралы менен туюнтулат (к. сүрөт).
Көп грандыктын бетинин А-ы анын грандарынын А-тарынын суммасына барабар.Failed to parse (syntax error): {\displaystyle \text{формула сүр.2 <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> сүр.3 жараша оңдолушу керек. }}
=(u, n) теӊдемеси менен берилген D бетинин туюк аймагынын аянты төмөнкү формула менен эсеп-
телет:
,мында
ал эми rи жана rn болсо и жана n б-ча алынган жекече туундулар болот. Б. Э. Канетов.
Ю
a b
X