Difference between revisions of "АПАРТЕИД"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (4), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (4)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АПАРТЕИД,''' а п а р т х е й д (африкаанс тилинде apartheid – бөлүнүп жашоо) – расалык ж-а этностук белгилери б-ча бөлүп-жаруу ж-а дискриминациялоого багытталган саясат. Түш. Аф­рика Респ-нда (ТАР) 1948-жылдан мамл. расмий саясат катары жүргүзүлүп келген. А. кара өңдүүлөрдү (жерг. африкалыктарды) атайын жерлерге (резерваттарга, 1959-жылдан бантустандарга) жайгаштыруу м-н актарга аралаштырбоо, алардын саясий-экон. укуктарын чектөө, европ-тар м-н никелешүүгө, алардын коомдук уюмдарга | '''АПАРТЕИД,''' а п а р т х е й д (африкаанс тилинде apartheid – бөлүнүп жашоо) – расалык <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> этностук белгилери б-ча бөлүп-жаруу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> дискриминациялоого багытталган саясат. Түш. Аф­рика Респ-нда (ТАР) 1948-жылдан мамл. расмий саясат катары жүргүзүлүп келген. А. кара өңдүүлөрдү (жерг. африкалыктарды) атайын жерлерге (резерваттарга, 1959-жылдан бантустандарга) жайгаштыруу <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> актарга аралаштырбоо, алардын саясий-экон. укуктарын чектөө, европ-тар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> никелешүүгө, алардын коомдук уюмдарга | ||
катышуусуна тыюу салуу, жумушка албоо ж. б. камтыган. Бул саясат аркылуу бурлар (ТАРга келип отурукташкан голландиялык, фр. ж. б. европ. оторчулардын тукумдары) өзүлөрүнүн ж-а жерг. элдердин улуттук ж-а маданий өзгөчөлүгүн сактоо аракети катары түшүндүргөн. Чындыгында, бул ак өңдүүлөрдүн үстөмдүгүн орнотууга багытталган саясат болгон. Антирасисттик саясат жүргүзгөн Африкалык Улуттук Конгресстин ишмердүүлүгү токтотулуп, анын лидери Нельсон Мандела 1973-ж. өмүр бою түрмөдө отурууга өкүм кылынды. 1984-ж. кабыл алынган жаңы конституцияда айрым чектөөлөр алынып салынып, үч палаталуу (актар, түстүүлөр, индиялыктар) парламент түзүлгөн. 1973-ж. БУУ А-ге тыюу салуу тууралуу конвенция кабыл алган. 1989-ж. Де Клерк президент болуп шайланган соң, эл аралык коомчулуктун кысымы м-н расалык белгиси б-ча дискриминациялаган мыйзамдардын көпчүлүгү алынып салынган. 1994-ж. Нельсон Мандела түрмөдөн бошоп чыгып, ТАРдын президенти болуп шайланышы м-н А. токтотулган.<br> ''К.Алымкулов.''<br> | катышуусуна тыюу салуу, жумушка албоо ж. б. камтыган. Бул саясат аркылуу бурлар (ТАРга келип отурукташкан голландиялык, фр. ж. б. европ. оторчулардын тукумдары) өзүлөрүнүн <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> жерг. элдердин улуттук <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> маданий өзгөчөлүгүн сактоо аракети катары түшүндүргөн. Чындыгында, бул ак өңдүүлөрдүн үстөмдүгүн орнотууга багытталган саясат болгон. Антирасисттик саясат жүргүзгөн Африкалык Улуттук Конгресстин ишмердүүлүгү токтотулуп, анын лидери Нельсон Мандела 1973-ж. өмүр бою түрмөдө отурууга өкүм кылынды. 1984-ж. кабыл алынган жаңы конституцияда айрым чектөөлөр алынып салынып, үч палаталуу (актар, түстүүлөр, индиялыктар) парламент түзүлгөн. 1973-ж. БУУ А-ге тыюу салуу тууралуу конвенция кабыл алган. 1989-ж. Де Клерк президент болуп шайланган соң, эл аралык коомчулуктун кысымы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> расалык белгиси б-ча дискриминациялаган мыйзамдардын көпчүлүгү алынып салынган. 1994-ж. Нельсон Мандела түрмөдөн бошоп чыгып, ТАРдын президенти болуп шайланышы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> А. токтотулган.<br> ''К.Алымкулов.''<br> | ||
17:11, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АПАРТЕИД, а п а р т х е й д (африкаанс тилинде apartheid – бөлүнүп жашоо) – расалык жана этностук белгилери б-ча бөлүп-жаруу жана дискриминациялоого багытталган саясат. Түш. Африка Респ-нда (ТАР) 1948-жылдан мамл. расмий саясат катары жүргүзүлүп келген. А. кара өңдүүлөрдү (жерг. африкалыктарды) атайын жерлерге (резерваттарга, 1959-жылдан бантустандарга) жайгаштыруу менен актарга аралаштырбоо, алардын саясий-экон. укуктарын чектөө, европ-тар менен никелешүүгө, алардын коомдук уюмдарга
катышуусуна тыюу салуу, жумушка албоо ж. б. камтыган. Бул саясат аркылуу бурлар (ТАРга келип отурукташкан голландиялык, фр. ж. б. европ. оторчулардын тукумдары) өзүлөрүнүн жана жерг. элдердин улуттук жана маданий өзгөчөлүгүн сактоо аракети катары түшүндүргөн. Чындыгында, бул ак өңдүүлөрдүн үстөмдүгүн орнотууга багытталган саясат болгон. Антирасисттик саясат жүргүзгөн Африкалык Улуттук Конгресстин ишмердүүлүгү токтотулуп, анын лидери Нельсон Мандела 1973-ж. өмүр бою түрмөдө отурууга өкүм кылынды. 1984-ж. кабыл алынган жаңы конституцияда айрым чектөөлөр алынып салынып, үч палаталуу (актар, түстүүлөр, индиялыктар) парламент түзүлгөн. 1973-ж. БУУ А-ге тыюу салуу тууралуу конвенция кабыл алган. 1989-ж. Де Клерк президент болуп шайланган соң, эл аралык коомчулуктун кысымы менен расалык белгиси б-ча дискриминациялаган мыйзамдардын көпчүлүгү алынып салынган. 1994-ж. Нельсон Мандела түрмөдөн бошоп чыгып, ТАРдын президенти болуп шайланышы менен А. токтотулган.
К.Алымкулов.