Difference between revisions of "АЛЬДЕГИДДЕР"
Jump to navigation
Jump to search
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (8), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span>) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АЛЬДЕГИДДЕР'''– орг. радикал (R) ж-a суутек атому <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> байланышкан карбонил тобу >С=0 бар орг. бирикмелер классы. А-дин эң жөнөкөй өкүлү – формальдегид (кумурска альдегиди). Алардын мол. массасынын көбөйүшү <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> сууда эригичтиги азаят. Окистенүү даражасы б-ча спирттер <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> карбон к-таларынын ортосун ээлейт. А-ди окистендиргенде молекуласындагы көмүртектин санына жараша орг. к-талар пайда болот. Өзүнө таандык к-танын атына уйкаш аталат, мис., кумурска к-тасына кумурска | |||
альдегиди (формальдегид), уксус к-тасына уксус альдегиди (ацетальдегид) ж. б. Алар хим. реакцияга өтө жөндөмдүү. Спирттер м-н кошулуп ацеталдарды, гидроксиламиндер м-н оксимди, гидразин м-н гидразондорду, биринчилик аминдер м-н азометиндерди (RCH=N – R) пайда кылат. Өнөр жайда СН<sub>2</sub>0 ж-а '''NH3төн''' гексаметилтетрамин (уротропин) алынат. А. спирттерди, метил тобу бар ароматтык углеводородцорду, алкендерди кычкылдандыруу, катализатордун катышуусунда ацетиленге сууну кошуу ж. б. жолдор м-н алынат. А. спирттерди, карбон к-таларын, полимерлерди, антиоксиданттарды, дары-дармектерди, ароматтык заттарды, синтездик боёкторду ж. б. алууда колдонулат.<br> | альдегиди (формальдегид), уксус к-тасына уксус альдегиди (ацетальдегид) ж. б. Алар хим. реакцияга өтө жөндөмдүү. Спирттер <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> кошулуп ацеталдарды, гидроксиламиндер <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> оксимди, гидразин <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> гидразондорду, биринчилик аминдер <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> азометиндерди (RCH=N – R) пайда кылат. Өнөр жайда СН<sub>2</sub>0 <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> '''NH3төн''' гексаметилтетрамин (уротропин) алынат. А. спирттерди, метил тобу бар ароматтык углеводородцорду, алкендерди кычкылдандыруу, катализатордун катышуусунда ацетиленге сууну кошуу ж. б. жолдор <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> алынат. А. спирттерди, карбон к-таларын, полимерлерди, антиоксиданттарды, дары-дармектерди, ароматтык заттарды, синтездик боёкторду ж. б. алууда колдонулат.<br> | ||
С. Адылов.<br> | С. Адылов.<br> | ||
16:38, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АЛЬДЕГИДДЕР– орг. радикал (R) ж-a суутек атому менен байланышкан карбонил тобу >С=0 бар орг. бирикмелер классы. А-дин эң жөнөкөй өкүлү – формальдегид (кумурска альдегиди). Алардын мол. массасынын көбөйүшү менен сууда эригичтиги азаят. Окистенүү даражасы б-ча спирттер менен карбон к-таларынын ортосун ээлейт. А-ди окистендиргенде молекуласындагы көмүртектин санына жараша орг. к-талар пайда болот. Өзүнө таандык к-танын атына уйкаш аталат, мис., кумурска к-тасына кумурска
альдегиди (формальдегид), уксус к-тасына уксус альдегиди (ацетальдегид) ж. б. Алар хим. реакцияга өтө жөндөмдүү. Спирттер менен кошулуп ацеталдарды, гидроксиламиндер менен оксимди, гидразин менен гидразондорду, биринчилик аминдер менен азометиндерди (RCH=N – R) пайда кылат. Өнөр жайда СН20 жана NH3төн гексаметилтетрамин (уротропин) алынат. А. спирттерди, метил тобу бар ароматтык углеводородцорду, алкендерди кычкылдандыруу, катализатордун катышуусунда ацетиленге сууну кошуу ж. б. жолдор менен алынат. А. спирттерди, карбон к-таларын, полимерлерди, антиоксиданттарды, дары-дармектерди, ароматтык заттарды, синтездик боёкторду ж. б. алууда колдонулат.
С. Адылов.