Difference between revisions of "АЙ ФАЗАЛАРЫ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (→‎top: clean up, replaced: м‑н → <span cat='ж.кыск' oldv='м‑н'>менен</span> (5))
1 -сап: 1 -сап:
'''АЙ ФАЗАЛАРЫ''' – Айдын бир ай ичинде көзгө көрүнгөн формаларынын ырааттуу өзгөрүшү, Ай бетинин Күн нурунан жарыктангандагы көрүн&#0173;гөн бөлүгү. Күн нурунун тийишине жараша өзгөрүп, А. ф. алмашылып турат. Айдын жа&#0173;ңырышы, биринчи чейрек, толгон ай ж&#8209;a акыр&#0173;кы чейрек деген төрт бөлүктөн туруп, акырын&#0173;дык м&#8209;н бири бирине өтөт: Ай жаңырганда, Күн м&#8209;н Жердин ортосунда болгондуктан, анын жарык түшпөгөн жери бизге көрүнөт (к. сүрөт). Эгер Ай жаңырганда, ал Жер м&#8209;н Күндү ту&#0173;таштыруучу түз сызыкта жатса, К ү н д ү н
'''АЙ ФАЗАЛАРЫ''' – Айдын бир ай ичинде көзгө көрүнгөн формаларынын ырааттуу өзгөрүшү, Ай бетинин Күн нурунан жарыктангандагы көрүн&#0173;гөн бөлүгү. Күн нурунун тийишине жараша өзгөрүп, А. ф. алмашылып турат. Айдын жа&#0173;ңырышы, биринчи чейрек, толгон ай ж&#8209;a акыр&#0173;кы чейрек деген төрт бөлүктөн туруп, акырын&#0173;дык <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> бири бирине өтөт: Ай жаңырганда, Күн <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> Жердин ортосунда болгондуктан, анын жарык түшпөгөн жери бизге көрүнөт (к. сүрөт). Эгер Ай жаңырганда, ал Жер <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> Күндү ту&#0173;таштыруучу түз сызыкта жатса, К ү н д ү н
[[File:АЙ ФАЗАЛАРЫ16.png | thumb | none]]
[[File:АЙ ФАЗАЛАРЫ16.png | thumb|none]]
тутулушу байкалат. Ай Күндөн чыгышты карай акырындап жылып, орок кейиптенип, 7 &#0173;күнү жарым тегерек түрүндө көрүнөт. Мында томпок жагы оң тарапта болот. Айдын бул фаза&#0173;сы 1&#8209;чейрек деп аталат. Ай жаңыргандан 14 -&#0173;15 күн өткөндө, толук тегерек формада көрүнүп, толгон ай деп аталат. Жер Ай м&#8209;н Күндү туташ&#0173;тыруучу түз сызыкта жатса, Ай тутулат. Ай тол&#0173;гондон 7 күндөн кийин акыркы чейрек башта&#0173;лат. Айдын жарымы гана көрүнөт да, томпок жагы сол тарапта болот. Ай орто эсеп м&#8209;н 29,5306 сутка өткөндө кайра жаңырат.<br>
тутулушу байкалат. Ай Күндөн чыгышты карай акырындап жылып, орок кейиптенип, 7 &#0173;күнү жарым тегерек түрүндө көрүнөт. Мында томпок жагы оң тарапта болот. Айдын бул фаза&#0173;сы 1&#8209;чейрек деп аталат. Ай жаңыргандан 14 -&#0173;15 күн өткөндө, толук тегерек формада көрүнүп, толгон ай деп аталат. Жер Ай <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> Күндү туташ&#0173;тыруучу түз сызыкта жатса, Ай тутулат. Ай тол&#0173;гондон 7 күндөн кийин акыркы чейрек башта&#0173;лат. Айдын жарымы гана көрүнөт да, томпок жагы сол тарапта болот. Ай орто эсеп <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> 29,5306 сутка өткөндө кайра жаңырат.<br>

15:05, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы

АЙ ФАЗАЛАРЫ – Айдын бир ай ичинде көзгө көрүнгөн формаларынын ырааттуу өзгөрүшү, Ай бетинин Күн нурунан жарыктангандагы көрүн­гөн бөлүгү. Күн нурунун тийишине жараша өзгөрүп, А. ф. алмашылып турат. Айдын жа­ңырышы, биринчи чейрек, толгон ай ж‑a акыр­кы чейрек деген төрт бөлүктөн туруп, акырын­дык менен бири бирине өтөт: Ай жаңырганда, Күн менен Жердин ортосунда болгондуктан, анын жарык түшпөгөн жери бизге көрүнөт (к. сүрөт). Эгер Ай жаңырганда, ал Жер менен Күндү ту­таштыруучу түз сызыкта жатса, К ү н д ү н

АЙ ФАЗАЛАРЫ16.png

тутулушу байкалат. Ай Күндөн чыгышты карай акырындап жылып, орок кейиптенип, 7 ­күнү жарым тегерек түрүндө көрүнөт. Мында томпок жагы оң тарапта болот. Айдын бул фаза­сы 1‑чейрек деп аталат. Ай жаңыргандан 14 -­15 күн өткөндө, толук тегерек формада көрүнүп, толгон ай деп аталат. Жер Ай менен Күндү туташ­тыруучу түз сызыкта жатса, Ай тутулат. Ай тол­гондон 7 күндөн кийин акыркы чейрек башта­лат. Айдын жарымы гана көрүнөт да, томпок жагы сол тарапта болот. Ай орто эсеп менен 29,5306 сутка өткөндө кайра жаңырат.